नेपाली

संक्षिप्त बाैद्ध चर्या पद्धति

संक्षिप्त बाैद्ध चर्या पद्धति

बुद्धधर्मबारे जानकारी दिने उदेश्यले बुद्धकाे संक्षिप्त जीवनी, बाेधिचर्या पद्धति, त्रिशरण, त्रिरत्न वन्दना, आर्यसत्य र आर्यमार्ग, चतुब्रह्मविहार, पारमिता, दशकुशल, अकुशल, पतीत्यसमुत्पाद आदी बिषयहरुलाई समेतिएर प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

बुद्धधर्म सम्बन्धी जानकारी हासिल गर्न चाहनेहरू ।

सिहलद्वीप श्रीलंका एक अध्ययन

सिहलद्वीप श्रीलंका एक अध्ययन

27

सिहलद्वीप - श्रीलंकाकाे एतिहासिक प्राचीन कथन, राजा दुट्ठगामणीकाे उदय, बुद्धधर्मकाे प्रचार प्रसारमा त्रिपिटककाे लिपीबद्ध, भिक्षु महेन्द र भिक्षुणी संघमित्राकाे श्रीलंका प्रवेश र परिनिर्वाणका साथै भिक्षुणी प्रव्रज्या र उपसम्पदाकाे विषयका बिषयबस्तुहरूलाई समेटि प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

सिहलद्वीप-श्रीलंकाकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

शाक्य राज्यकाे उत्थान र पतन्

शाक्य राज्यकाे उत्थान र पतन्

27

नेपालका एक गाैरवशाली जाति शाक्यवंशकाे उत्पत्ति, काेलियग्राम र काेलिय जातिकाे उत्पत्ति, शाक्यजातिकाे पतन, शाक्यजातिहरू पुगेका देशहरू आदि एतिहासिक विषयबस्तुहरूलाई समेतिएर प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

शाक्यजातिकाे इतिहासकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

सत्यतत्व एक चिन्तन

सत्यतत्व एक चिन्तन

293

लेखकका विभिन्न समयमा प्रकासित ७२ वटा लेख रचनाहरू तथा कविताहरू समेटिएका छन् । जसमा सत्यतत्व एक चिन्तन, बुद्धधर्म र विज्ञान सम्वन्धी लेख संग्रह, वास्तविकताकाे बाेध आदि बिबिध शिर्षकमा बैज्ञानिक सत्य र यथार्थ सत्यसंग धर्मलाई परिभाषित गरी सारगर्भिक लेख रचनाहरू समावेश गरिएका छन् ।

बुद्धधर्मलाई बिज्ञानकाे दृष्टिकाेणमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

त्रिपिटक प्रवेश

त्रिपिटक प्रवेश

226

बाैद्ध ग्रन्थ त्रिपिटककाे संक्षिप्त परिचयका साथ तीनवटा पिटकहरू विनयपिटक, सूत्रपिटक र अभिधम्मपिटककाे परिभाषा त्यसमा समेटिएका नियम, सूत्र, गाथा र उपदेशहरूलाई संक्षिप्त रुपमा प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

त्रिपिटककाे बारेमा संक्षिप्त रुपमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

यशोधरा

यशोधरा

त्रिपिटक र अट्ठकथाबाट समेटिएकाे बुद्धकालीन श्राविका अन्तर्गत “अभिञ्ञा” मा “एतदग्ग” (अभिज्ञामा अग्रतम) स्थानमा पुग्नुभएकी थेरी यशाेधरादेवीकाे जीवनीमा कुल, जन्म, नामाकरण, बाल्यकाल, याैवन, विवाह मङ्गल, सिद्धार्थसंगकाे दाम्पत्य जीवन, पुत्रलाभ, सिद्धार्थकाे महाभिनिष्क्रमण पछिकाे शील, सदाचारकाे जीवन, बुद्धकाे कपिलबस्तुकाे पहिलाे आगमन, यशोधरादेवीकाे बुद्धकाे पाद-बन्दना, राहुलबाट दायाद याचना, यशोधरकाे प्रबज्या, क्षीणाश्रव धशाेधरा थेरीकाे बुद्धमा क्षमायाचना, अभिञ्ञा प्रदर्शन र अठहत्तर बर्षकाे उमेरमा निर्वाणका साथै अतीतका सम्बन्धहरू र अन्तिम जन्म आदिलाई समेत प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

यशाेधरादेवीकाे अतीत जीवन देखि अन्तिम जन्मसम्मकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन विमानकथा

बुद्धकालीन विमानकथा

पालि त्रिपिटकमध्ये सुत्तपिटककाे खुद्दकनिकाय अन्तरगतकाे विमानवत्थु पालिकाे ७ वर्गका ८४ कथाहरू मध्येबाट बत्तीस कथाहरू संग्रहित गरिएका छन् । यी कथाहरूमा पवित्र हृदय लिएर त्रिशरणमा प्रतिष्ठित भई दान गरेमा दान अनुसारकाे कर्मफल प्राप्ति बारेमा उल्लेख गरिएका छन् ।

दानकाे महिमाकाे बारेमा अध्ययन अध्यापन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन श्रावक चरित (भाग-६) (महाकाश्यप-चरित)

बुद्धकालीन श्रावक चरित (भाग-६) (महाकाश्यप-चरित)

भगवान् बुद्धका तृतीय श्रावक हुनु भएका र धुताङ्गधारी भिक्षुहरू मध्येका अग्र महाकाश्यप महास्थविरकाे चरित्रका बारेमा उल्लेख गरीएकाे छ । बाैद्ध साहित्यमा उहाँसंग सम्बन्धित भएका ३२वटा सूत्रहरू समावेश गरेका छन् ।

अग्र धुताङ्गधारी महाकाश्यप महास्थविरकाे चरित्रकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन ब्रह्मादिदेव (भाग २)

बुद्धकालीन ब्रह्मादिदेव (भाग २)

373

पालि त्रिपिटक साहित्यमा उपलब्ध सूत्रहरूमा उल्लिखित चातुर्महाराजा, यमराजा, राेहितस्स देवपुत्र, बासुदत्त देवपुत्र, वेण्डु देवपुत्र, वेपचित्ति असुरेन्द्र, वैराेचन असुरेन्द्र, शक्र भन्ने यक्ष र शक्र देवेन्द्र गरी ९ पात्रहरूकाे बारे र यिनीहरूकाे सम्बन्धमा बिभिन्न निकायहरूमा संग्रहित ३५ सूत्रहरू संग्रहित गरिएका छन् ।

देवपुत्र तथा शक्र देवहरूका बारेमा जानकारी, अध्ययन र अध्यापन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन ब्रह्मादिदेव (भाग १)

बुद्धकालीन ब्रह्मादिदेव (भाग १)

666

पालि त्रिपिटक साहित्यमा उपलब्ध सूत्रहरूमा उल्लिखित असुर नाम भएका १, देवपुत्र नाम भएका १९, देवपुत्री नाम भएकाे १, ब्रह्मा नाम भएका ५, यक्ष नाम भएका ४ तथा यक्षिणी नाम भएका २ गरी जम्मा ३२ पात्रहरूकाे बारेमा र यिनीहरुकाे सम्बन्धमा बिभिन्न निकायहरूमा संग्रहित ४० सूत्रहरू पनि संग्रहित गरिएका छन् ।

भगवान बुद्धले भेटेका ब्रह्मा तथा देव पुत्र तथा देवपुत्री असुर यक्ष तथा यक्षिणीहरूका बारेमा जानकारी, अध्ययन र अध्यापन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन ब्राह्मण (भाग २)

बुद्धकालीन ब्राह्मण (भाग २)

596

बुद्धकालीन ब्राह्मणहरु अजित माणव, अस्सलायन माणव, उदायी ब्राह्मण, कसिभारद्वाज ब्राह्मण, कूटदन्त ब्राह्मण, गणकमाेग्गल्लान ब्राह्मण, गाेपकमाेग्गल्लान ब्राह्मण, घाेटमुख ब्राह्मण, जाणुस्साेणि ब्राह्मण, तिस्समेत्तेय्य ब्राह्मण, देवहित ब्राह्मण, धनञ्जानि ब्राह्मण, नगरविन्दय्यक ब्राह्मणहरू र नन्द माणव गरि चाैध जना ब्राह्मणहरुकाे बारेमा बिभिन्न निकायहरूमा उल्लेख भएका २६वटा सूत्रहरू सहित प्रस्तुत गरिएका छन् ।

बुद्धकालिन ब्राह्मणहरुका बारेमा अध्ययन र अध्यापन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन ब्राह्मण (भाग १)

बुद्धकालीन ब्राह्मण (भाग १)

493

बुद्धकालीन ब्राह्मणहरुकाे आध्यात्मिक अवस्था र उनीहरुकाे दर्शनहरुका बारेमा र छवटा संघायनकाे संक्षिप्त जानकारी उल्लेख गरिएकाे छ । यसमा जटा भारद्वार ब्राह्मण, अहिंसक भारद्वाज ब्राह्मण, मातृपाेषक ब्राह्मण, धनपति ब्राह्मण, आदि गरी बिभिन्न ३१ जना ब्राह्मणहरूका चरित्रकाे साथै उहाँहरूसँग सम्बन्धित बिभिन्न निकायहरूमा उल्लेखित ४२वटा सूत्रहरूकाे बारेमा उल्लेख गरिएका छन् ।

बुद्धकालिन ब्राह्मणहरुका बारेमा अध्ययन र अध्यापन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन गृहस्थीहरु (भाग-३)

बुद्धकालीन गृहस्थीहरु (भाग-३)

622

बुद्धकालीन गृहस्थीहरु मध्ये २३जना पात्रहरू; पञ्चकङ्ग थपति, पाटलिय गामणि, पाटलि गाउँका उपासकहरु, पुण्ण काेलियपुत्र, पेस्स माहुनेपुत्र, पाेतलिय गृहपति, बेलट्ठ कच्चान, भद्रक गामणि, मणिचूल गामणि, मानदिन्न गृहपति, मेण्डक गृहपति, याेधाजीव गामणी, राजगृहसेठ, रासिय गामणिह, वज्जियमाहित गृहपति, वासेट्ट उपासक, सन्धान गृहपति, साल्ह मृगारनारी, सिङ्गलक गृहपतिपुत्र, सिरिवड्ढ गृहपति, सुप्पबुद्ध कुष्टी, स्राेण गृहपतिपुत्र र हालिद्दिकानि गृहपतिका बारेमा उल्लेख गरिएका छन् भने ती पात्रहरूका सम्बन्धमा त्रिपिटक मूलपालिमा प्राप्त जम्मा तिस (३०) वटा सूत्रहरूका बारेमा पनि अनुवाद प्रस्तुत गरिएका छन् ।

बुद्धकालिन गृहस्थीहरु जसकाे नाम “प” देखि “ह” सम्मका २३जनाका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन गृहस्थीहरु (भाग-२)

बुद्धकालीन गृहस्थीहरु (भाग-२)

बुद्धकालीन गृहस्थीहरु मध्ये पच्चिस जना पात्रहरू; अस्साराेह गामणि, असिबन्धकपुत्र गामणि, इच्छानङ्गलक उपासक, उग्गह मेण्डकनत्ता, उदेन उपासक, उपकमण्डिकापुत्र, उपालि केटा, उपालि गृहपति, ऋषिदत्त र पुराण स्थपतिहरु, कल्यालभत्तिक गृहपति, केवट्ट गृहपति, घटिकार कुमाले, घाेषित गृहपति, चण्ड गामणी, चम्पावासी उपासकहरु, चुन्द कम्मारपुत्र, तालपुट नटगामणी, दशम गृहपति, दारुकम्मिक गृहपति, दीघजाणु काेलियपुत्र, दीघावु उपासक, धनिय गाेप, धम्मदिन्न उपासक, धम्मिक उपासक र नन्दिय शाक्यका बारेमा उल्लेख गरिएका छन् भने ती पात्रहरूका सम्बन्धमा त्रिपिटक मूलपालिमा प्राप्त जम्मा एकतिस (३१) वटा सूत्रहरूका बारेमा पनि अनुवाद प्रस्तुत गरिएका छन् ।

बुद्धकालिन गृहस्थीहरू जसकाे नाम “अ” देखि “न” सम्मका २५जनाका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन गृहस्थीहरु (भाग-१)

बुद्धकालीन गृहस्थीहरु (भाग-१)

बुद्धकालीन दश जना गृहस्थी उपासकहरू जसलाई बुद्धद्वारा प्रशंसित छन् - तपुस्स र भल्लुक गृहपति, अनाथपिण्डिक गृहपति, चित्र गृहपति, हस्तक आलवक, महानाम शाक्य, वैशालीवासी उद्‌गत गृहपति, हस्तिग्रामवासी उद्‌गत गृहपति, शूर अम्बष्ठ गृहपति, जीवक वैद्य र नकुल‌पिता गृहपतिका बारेमा उल्लेख गरिएका छन् ।

बुद्धकालिन गृहस्थी उपासकहरूका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन महिलाहरु (भाग-१)

बुद्धकालीन महिलाहरु (भाग-१)

पालिबाङ्गमयमा दुई ठाउँमा उपासिकाहरूका नामहरू संग्रहित भएकाेमा अङ्गुत्तरनिकायकाे एतद्‌अग्रका दश उपासिकाहरू सुजाता उपासिका, विशाखा महाउपासिका, खुज्जुत्तरा उपासिका, श्यामवती महारानी, उत्तरानन्दमाता, सुप्पवासा उपासिका, सुप्पिया उपासिका, कात्यायनी उपासिका, नकुलमाता गृहपत्नी र कुररघरकी काली बारेमा मूलसूत्रहरू, सूत्रहरूका संग्रहमा र अरू त्यस पात्र सम्बन्धी अर्थकथाहरूमा भेट्टिएका कारणहरूलाई समेत एकत्रितपारी परिचयकाे रूपमा उल्लेख गरिएका छन् ।

भगवान् बुद्धकाे समयमा एकद्अग्र प्राप्त उपासिकाहरूका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।