मानिसलाई असल बनाउन आवश्यक धर्मका उपदेश मूलक शिक्षाहरूलाई १० वटा शिर्षकहरू धर्मका विषेशताहरू, बुद्ध र व्यवहारिक धर्म, त्राेध र शान्ति, गाैतम बुद्ध र प्रजातन्त्र, बुद्ध र मानवता, बुद्धकाे भिक्षु संघ र प्रजातन्त्र आदि विभिन्न धार्मिक, प्रजातान्त्रिक विषयलाई घट्नाक्रमसंग जाेडेर प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
व्यवहारिक ज्ञान अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
भिक्षु अश्वघाेषद्वारा बुद्ध र बुद्धधर्मकाे संक्षिप्त परिचय अन्तर्गत बुद्धकाे प्रथम सन्देश, बुद्धकाे व्यक्तित्व, बुद्धधर्ममा युवावर्गकाे दायित्व, कर्मफल र बाैद्ध जीवन-चर्या पद्धति (बौद्ध-संस्कारहरू), पूर्वजन्म, पुनजर्न्म, आत्मा, अनात्म आदि विषयहरूका बारेमा पहिलाे खण्डमा उल्लेख गरिएकाे छ । दाेश्राे खण्डमा भिक्षु सुदर्शनद्वारा लिखित बुद्धधर्मप्रति शासकहरूकाे असहिष्णुता बिषयमा बुद्धभूमि नेपालमा हिन्दु शासकहरूले बुद्ध धर्मप्रति गरेका अन्याय, दमन, असहिष्णुताका बारेमा बुद्धधर्मकाे एतिहासिक र राजनैतिक पक्षका आदि बिबिध बिषयका बारेमा उजागर गरिएकाे छ ।
बुद्धधर्म र बुद्धधर्मकाे ऐतिहासिक पक्षकाे अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
भगवान् बुद्धको छोटकरीमा जीवनीका साथ चतुआर्य सत्य र आर्यअष्टाङ्गिक मार्ग, त्रिरत्न गुणका अर्थ सहित बौद्ध दर्शन त्रिपिटकको सार, प्रतित्य समुत्पाद र बुद्धको नजरमा नारी पुरूषको समभावकाबारे छोटकरीमा व्याख्या गरी प्रस्तुत भरिएको छ ।
बुद्ध र बुद्ध शिक्षालाई छोटकरीमा जानकारी लिन चाहनेहरू ।
भगवान बुद्धले आफुलाई पूर्ण वीर्यताका साथ शुद्ध शान्त अनि परिस्कृत बनाएर मात्र धर्म प्रचार गर्नु भएको, समय परिस्थितिलाई बुझेर सोहि अनुसार उपदेश दिइ समस्या मुक्त वा बोध गराउनु भएको, वहाँ एक पथ प्रदर्शक मात्र भएको यी बिबिध विषयहरूका बारे बुद्धकालिन घट्नाहरूलाई समेटिएर प्रस्तुत गरीएका छन् ।
बुद्ध र बुद्ध शिक्षा सम्बन्धि व्यावहारिक ज्ञानगुणका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनुहरू ।
थेरवादी पालि साहित्य र महायानी संस्कृत साहित्य अनुसार बोधिसत्वको अर्थ, पाली साहित्यका जातक अर्थकथा अनुसार बोधिसत्वको बिभिन्न योनीमा भएका जन्महरूको विवरण, बोधिसत्त्वको गुण, बोधिसत्त्व वा सम्बोधि प्राप्त गर्न इच्छुकले पूर्ण गर्नुपर्ने तीनवटा अर्थचर्या, थेरवाद र महायान निकाय भेदको संक्षिप्त इतिहास र केहि उल्लेखनीय जातक कथाहरुका बारेमा उल्लेख गरिएका छन् ।
बोधिसत्वका बारेमा जानकारी हाँसिल गर्न चाहनेहरू ।
बुद्धकालीन स्वतन्त्र समाज, बुद्ध शासनकाे स्वतन्त्र संघ, संघकाे महत्व, समानता, स्वतन्त्र नियम, मूर्ख मित्र भन्दा विद्वान शत्रु वेश आदि विविध विषयमा तत्कालिन समय र परिस्थितीकाे सरल र यथार्थ चित्रण गरि प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
बुद्धकालीन स्वतन्त्रताकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
भगवान् बुद्धका उपदेशहरूलाई बिबिध ८ वटा शिर्षक - गुणले मानिस ठुलाे हुने, चतुब्रम्ह विहार अन्तर्गत मैत्री, करूणा, मुद्धिता, उपेक्षाकाे विषयमा समय सापेक्ष घट्ना र कथा सहित उल्लेख गरिएकाे छ ।
चतुब्रम्ह विहारकाे बारे अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
नारीलाई शिक्षा प्रदान गर्न आवश्यक मूल सन्देशकाे आधारमा सहि धर्म, राम्राे व्यवहार, अधिकार र कर्तब्य, आमाकाे माया, चेतना आदि विविध शिर्षकमा बुद्धकालीन घट्नाहरूलाई प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
शिक्षाकाे महत्त्वका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
बुद्धशिक्षालाई समय सान्दर्भिक एवम् बुद्धकालीन घट्नासंग जाेडेर शिक्षा, चाेर पनि राम्राे मान्छे बन्याे, ब्रह्रादण्ड, मरेकाे पुतलीकाे नामबाट दान, हाेस नभएकाे भिक्षु, कर्तव्य नजानेकाे भिक्षु, भगवान् बुद्धले भिक्षुहरूलाई निकालेकाे, बचन राम्राे भएकाे भिक्षु आदि बिभिन्न ११ वटा शिर्षकहरू मार्फत शिक्षामुलक उपदेशहरू समावेश गरिएकाे छ ।
बुद्धशिक्षाकाे व्यवहारीक ज्ञान हासिल गर्न चाहनेहरू ।
बुद्धशिक्षाले त्याग भावना, सदाचारी, चित्त शुद्ध गर्ने कर्त्तव्य धर्म पालन गर्ने गरी जीवन सार्थक बनाई गृहस्थी जीवन सुखमय बनाउने मार्ग निर्देश गर्दछ । यससँग सम्बन्धित भएका समय सान्दर्भिक प्रसंग र बुद्धकालीन घटनाहरूलाई समेटिएर सम्यक् दृष्टि, मर्न लागेकाे श्रीमान बचाउने स्त्री, विवेक बुद्धि, सुख के हाे? आदि बिबिध ६ वटा लेखहरू समावेश गरिएकाे छ ।
बुद्धशिक्षाकाे व्यवहारिक ज्ञान हासिल गर्न चाहनेहरू ।
विभिन्न पत्रपत्रिकाहरूमा प्रकाशित चरित्र सुधार गर्ने बुद्धशिक्षाका उपदेशमूलक कथा र घटनाहरूमा आधारित लेखहरूलाई संग्रह गरिएका छन् । जसमा धर्मप्रचार, सम्यकदृिष्टि, बुद्धजीवनी र सूत्रपिटकमा बुद्ध, बाेधिसत्त्व र बाेधिचित्त, ईर्ष्या, बुद्धकाे स्वतन्त्र चिन्तन, गृहस्थी जीवन सफल हुने मार्ग आदि १६ वटा बिबिध शिर्षकहरू समावेश गरी प्रस्तुत गरिएका छन् ।
सहि धर्म पहिचान गरी जीवन सुधार गर्न चाहनेहरू ।
पाली साहित्य अनुसार बुद्धधर्मलाई चारवटा शिर्षक अर्थात चिट्ठीका आधारमा बुझाउन खोजिएको छ । पहिलो "धर्मको अंश" दोस्रो "प्रजापति गौतमी" तेस्रो "देवदत्त" र चौथो "बौद्ध साहित्यमा भूत" । लाभ सत्कार अनि भोग विलासमा लिप्त नभई अल्पेक्षा राख्नु सन्तोषि भई धर्मानुसारको आचरण गर्नु, प्रजापति गौतमीले नारी समानताको लागि पुर्याउनु भएको योगदान र नयाँ अवधारणा, देवदत्तको प्रवत्ति र भूतको अस्तित्वको विषयमा विभिन्न घटनाहरू र सूत्रहरुको आधारमा बुद्ध धर्म अनुसारको दृष्टिकोणका बारेमा उल्लेख गरीएका छन् ।
बुद्ध धर्मका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
कल्याणमित्र सत्य नारायण गोयन्काज्यूले बनारस र बुद्धगयामा ध्यानभावना शिविरमा हिन्दी र अंग्रेजी भाषामा दिनुभएको प्रवचनलाई आधार बनाएर ध्यानभावनाको अनुभवहरु सम्पादन गरिएको हो । ध्यान शिविरमा रहँदा आइपरेका विभिन्न मानसिक विध्नहरुलाई उल्लेख गरिएको साथै ध्यानभावना शिविरमा पालन गर्नुपर्ने नियमहरू देखि विपस्सना ध्यानभावना गुरुबाट दैनिक रुपमा प्राप्त प्रवचनहरु र मैत्री भावनालाई अनुभवको आधारमा संग्रहित गरि प्रस्तुत गरिएको छ ।
बुद्धधर्मका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
नैतिकवान र सभ्य जीवनयापनको नियमहरू पञ्चशील, अष्टशील, त्रिरत्न गुणका, आमाबुबाको सेवा, आदरसत्कार र गुणानुस्मरणको सम्बन्धमा श्रीलंकाको एक घटना, मानिसमा धन र गुण दुबै अत्यावश्यक भएको, दुःखमा साथ दिने साथी, सन्तोषि हुनु, पुण्य गर्नु, दुःखमा समभाव राख्न सक्नु, सुख बृद्धि हुने चार कारण आदि बिबिध नैतिक शिक्षामूलक बिषयहरूलाई समेतिएर उल्लेख गरिएको छ ।
नैतिक शिक्षामूलक व्यवहारिक ज्ञान अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
जातक कथाहरूमा बोधिसत्त्व र बुद्धकालिन व्यक्तिहरूले पालना गरेका दान, शील, सदाचार, अनुशासन, नैतिक शिक्षाका विविध घटनाहरुलाई बर्तमान र अतित घटनालाई जोडेर देशना गरिएका उपदेशहरूलाई संग्रिहत गरी प्रस्तुत गरिएका छन् ।
नैतिक शिक्षामूलक जातक कथाहरू अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
विवेकशील मानव जीवन पशु योनी भन्दा उत्कृष्ट मानिन्छ । सारयुक्त जीवनका सन्दर्भमा बुद्धकालिन महिलाहरू, गृहस्थीहरू, थेरी गाथा, आलवक सुत्रमा उल्लेखित घटनाहरुलाई सम्पादन गरी प्रस्तुत गरिएको छ ।
सारयुक्त तथा उत्कृष्ट जीवन जीउन चाहनेहरू ।
