नेपाली

महानारद जातक

महानारद जातक

52

जातक कथा अन्तर्गत वर्तमान कथा र अतीत कथासंग जाेडिएर कथा र उपमा सहित पाप र पूण्यकाे बारेमा व्याख्या गरि प्रस्तुत गरिएका छन् ।

पाप र पूण्यका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।

जलपान, भाेजन, सर्वत सेवन गर्दा स्मृति राख्ने अभ्यास

जलपान, भाेजन, सर्वत सेवन गर्दा स्मृति राख्ने अभ्यास

जलपान, भाेजन गर्दा र अन्य त्रियाकलाप गर्दा भाविता गर्ने विधि उल्लेख गरिएकाे छ।

सम्पूर्ण साधक साधिकाहरूकाे लागि ।

ध्यान शिविरमा सहभागी हुन जानु अघि

ध्यान शिविरमा सहभागी हुन जानु अघि

ध्यान शिविरमा जानु अघि जान्नु पर्ने कुराहरू जस्तै ध्यान भावना सम्बन्धि पुस्तक पढ्ने, स्वास्थ्य स्थिती ठिक राख्ने, ध्यान शिविरकाे फारम भर्ने र नियमकाे जानकरी लिने आदि महत्वपूर्ण कुराहरू उल्लेख गरिएका छन्।

ध्यान शिविरमा सहभागी हुन इच्छुकहरू।

पूजा, परित्राण व चारिका

पूजा, परित्राण व चारिका

65

बुद्ध पुजा, परित्राण पालि र नेपाली अर्थ सहित उल्लेख गरिएकाे साथै बाैद्धदेश भ्रमणका फाेटाेहरू समावेश गरिएका छन्।

बुद्धपुजा, परित्राण र बाैद्ध देश भ्रमणकाे विषयमा जिज्ञासुहरू।

ध्यान केन्द्रमा ध्यानशिविर बस्नुकाे महत्व

ध्यान केन्द्रमा ध्यानशिविर बस्नुकाे महत्व

निर्वाणकाे मार्गमा जानकाे निमित्त अति आवश्यक स्मृतिप्रस्थान विपश्यना ध्यान भावनाकाे महत्त्वकाे साथै त्यसकाे लागि आवश्यक अन्य बिषयबस्तुहरु जस्तै कल्याण मित्रकाे संगत, पारमि पूर्ण हुने, चित्त निर्मल गर्न प्रेरणा आदि पनि ध्यान भावना शिविरकाे महत्वका बारेमा उल्लेख गरिएका छन् ।

ध्यान शिविरकाे महत्वबारे जान्न इच्छुकहरू ।

मानव स्वभाव

मानव स्वभाव

44

मानव जातिकाे स्वभाव उसकाे पूर्वजन्मकाे गति (६ वटा गति; नर्क, प्रेत, पशुपंक्षी, मनुष्य, देव र ब्रह्मलाेक) काे स्वभाव अनुसार देखिन्छ । त्यस्ता स्वभावलाई आ आफैले जानीकन नराम्राे भए हताउने तर्फ हाेस राखी अभ्यास गर्न सकिन्छ भनि ती स्वभावहरुका बारेमा चित्रणा गरिएका छन् ।

मानव स्वभाव जान्न चाहनेहरू ।

नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मः उपलब्धि र चुनाैति

नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मः उपलब्धि र चुनाैति

83

धर्मकीर्ति विहार स्वर्ण महाेत्सव २०७१काे उपलक्ष्यमा एक दिवसीय गाेष्ठीका अवसरमा प्रस्तुत गरिएकाे यस प्रतिवेदनका नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मः उपलब्धि र चुनौती शिर्षकमा त्रिरत्न मानन्धरले नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मकाे पुनर्जागरण, उपलब्धी, शैक्षिक क्षेत्रमा याेगदान, भिक्षु तालिम केन्द्रकाे स्थापना, विभिन्न बाैद्ध उत्सवहरु, परियत्तिकाे विकास, ध्यानकेन्द्रहरुकाे स्थापना आदिका बारेमा उल्लेख गर्दै त्यसका चुनाैती र अवसरहरू उल्लेख गरेका छन् भन्ने सुश्री सबिता धाख्वा शाक्यले नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मः कमजाेरी र सामर्थ्य शिर्षक अन्तर्गत बुद्धशासन उन्नतिकाे लागि बृहत याेजना एवं नीतिकाे आवश्यकता, भाैतिक पक्षका बिकास भन्दा मानवीय क्षमताकाे बिकास, सभ्य समाज निर्माणकाे लागि समानता, बुद्ध शासनकाे आयु विनय पालन, थेरवाद बुद्धशासनका सवल पक्षहरू, विपस्सना ध्यान भावनकाे प्रचार प्रसार

नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मका उपलब्धी, चुनाैति, कमजाेरी र सामर्थ्यहरूका बारेमा जान्न चाहनेहरू।

बुद्ध शिक्षा

बुद्ध शिक्षा

142

चतुआर्य सत्य, सतिपट्ठानका चारवटा, पञ्च निवरण, पञ्च उपादान, चतुधातु सात आर्य धन आदिका बारेमा संक्षिप्त रुपमा र अन्य विविध बुध्दाेपदेशित नैतिक शिक्षालाई कथाका रुपमा प्रस्तुत गरिएकाे छ।

बौद्ध नैतिक शिक्षा अध्ययन गर्न चाहनेहरू।

शारीरिक एवं मानसिक पीडालाइ सहने उपाय

शारीरिक एवं मानसिक पीडालाइ सहने उपाय

33

ध्यान भावना विधिबाट वेदनालाई सहन गर्ने (शारीरिक तथा मानसिक) पिडालाइ हटाउने विधिहरूका बारेमा उल्लेख गरिएका छन् ।

ध्यान विधि र यसकाे महत्व सम्वन्धि जानकारी प्राप्त गर्न चाहनेहरू।

नेपालमा थेरवाद – बुद्धधर्म एक अध्ययन

नेपालमा थेरवाद – बुद्धधर्म एक अध्ययन

150

तीनवटा लेखहरु समावेश भएकाेमा पहिलाे परिच्छेदमा मदन रत्न मानन्धरद्वारा लिखित थेरवाद बुद्धधर्म एक अध्ययन शिर्षकमा बुद्धधर्मकाे प्रादुर्भाव, थेरवादकाे मूल सिद्धान्त अन्तर्गत चतुआर्यसत्य, आर्य अष्टाङ्गिक मार्ग, प्रतीत्य समुत्पाद, त्रिलक्ष्यण, चतुब्रह्म विहार, देवदत्तद्वारा संङ्घभेद, प्रथम संघायन बुद्धधर्ममा विभिन्न विभाजनहरु, रीति रिवाज संस्कार आदि विषयलाई समेतिएकाे छ । दाेस्राे परिच्छेदमा त्रिरत्न मानन्धरद्वारा लिखित नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मकाे विकाशक्रम शिर्षकमा थेरवादकाे संक्षिप्त परिचय, थेरवाद बुद्धधर्मकाे विगत तथा वर्तमान अवस्था, बुद्धधर्म प्रचारप्रसार भिक्षु संघकाे स्थापना बिबिध गतिविधीहरुका तथा उत्सवहरुका बारेमा र अन्य विषयमा उल्लेख गरिएका छन भने तेस्राे परिच्छेदमा लाेचनतारा तुलाधरद्वारा लिखित नेपालमा बुद्धधर्मकाे प्रचारप्रसारमा थेरवादी भिक्षुणीहरु (अनागारिका) काे याेगदान शिर्षकमा नेपालमा भिक्षुणी अनागारिका गुरुमांहरुले बुद्धधर्म

नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मकाे विषयमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

धर्म व व्यवहार

धर्म व व्यवहार

लेखककाे ४ दशकदेखि प्रकाशित भइसकेका ७० वटाभन्दा बढी छरिएर रहेका महत्त्वपूर्ण लेख रचनाहरूलाई संग्रहीत गरेकाे छ । यसमा नेपाल भाषाकाे २९ वटा नेपाली भाषाकाे ३७ वटा र अंग्रजी भाषाकाे ५ वटा लेख रचनाहरूलाई ८ परिच्छेदमा बिभाजन गरिएका छन् । बुद्धशिक्षालाई दैनिक जीवनमा उतारेर जीवन जिउने कलाकाे रूपमा धर्मलाई जीवनकाे अभिन्न अङ्ग सरह दैनिक विधिव्यवहारमा अभ्यास हेतु त्रिपिटक पालि साहित्यिक ग्रन्थकाे आधारमा प्रस्तुत गरेका छन् । यसकाे साथै समीक्षात्मक लेख, यात्रा संस्मरण, संस्सरणात्मक लेख, साहित्यिक कथा, भूगर्भ बिज्ञान र प्राविधिक रिपाेर्टहरु पनि समावेश गरेका छन् ।

व्यवहारिक रूपमा बुद्ध् शिक्षा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

नयाँ धारणा पालि

नयाँ धारणा पालि

59

पालि व्याकरणकाे मुख्य अङ्गहरु जस्तै नामपद सर्वनाम क्रियापद क्रियाविशेषण अब्य र सन्धि आदि ब्याकरणका विधिहरूलाई प्रस्तुत गरेका छन् । यसका साथै वत्थुहरु नीति बुद्ध निब्वानका बारेमा पनि पालि भाषामा उल्लेख गरेका छन् ।

पालि ब्याकरण अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

संक्षिप्त बुद्ध जीवनी

संक्षिप्त बुद्ध जीवनी

197

चतुर्थ विश्व बाैद्ध सम्मेलनकाे सुअवसरमा प्रकाशित गरेकाे यस पुस्तकमा बुद्ध जीवनीलाई पाँच खण्ड र २० परिच्छेदमा विभाजन गरिएकाे जसकाे पहिलाे खण्डमा महामायाकाे गर्भ धारण, महामायालाई देवताकाे आरक्षा देखि पाँच खण्डमा धातु काेलाहल, धातु विभाजन, दश चैत्य स्थापना सम्मका घटनाहरु समावेस गरि प्रस्तुत गरिएका छन् ।

बुद्ध जीवनी अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

भिक्षु बुद्धघाेष महास्थविरकाे संक्षिप्त जीवनी

भिक्षु बुद्धघाेष महास्थविरकाे संक्षिप्त जीवनी

140

भद्दन्त बुद्धघाेष महास्थविरकाे ७८औं जन्म दिवसकाे उपलक्ष्यमा उहाँकाे संक्षिप्त जीवन जस्तै वंश वृक्ष जन्म वाल्य काल र शिक्षा बुद्ध धर्ममा झुकाव र अन्य विविध बिषयहरु समेतिएका छन् ।

भद्दन्त बुद्धघाेषका बारेमा जानकारी वा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

उमङ्गजातक

उमङ्गजातक

195

बुद्धत्त्व प्राप्त गर्नुभन्दा अगाडि बाेधिसत्त्व वा महासत्त्वकाे अवस्थामा दश पारमिता गुणधर्मकाे अभ्यास गर्दाकाे समयमा घटित घटनाक्रमकाे संङ्गह हाे । त्रिपिटककाे खुद्दकनिकाय अन्तर्गतकाे ५४२औं नम्बरकाे जातक हाे । जातक कथा अन्तर्गतकाे बाेधिसत्वकाे जीवनीलाई विभिन्न शिर्षकमा जीवन उपयाेगी गहकिला विषय बस्तुहरू समावेश गरिएका छन्। समाजनमा विद्यमान रहेका परम्परा संस्कार जीवनशैली दृष्टिकाेण मान्यता विचारधारा धारण आदिलाई मानब पात्रका साथै पशुपंक्षी मार्फत सुधारकाे लागि उत्प्रेरण गरिएकाे छ ।

अनिश्चित भविष्यलाई सुरक्षित बनाउन चाहनेहरु ।

अभिधम्मत्थसङ्गह

अभिधम्मत्थसङ्गह

231

आचार्य अनुरुद्धद्वारा पालि भाषामा रचना गरिएकाे महत्त्वपूर्ण यस ग्रन्थमा अभिधर्मपिटककाे सार तत्त्वलाई संक्षिप्तमा वर्णन गरिएकाे छ। जसमा अभिधर्मार्थसंग्रह, ग्रन्थारम्भकथा, चार परमार्थ धर्म, चित्त परिच्छेद, चैतसिक परिच्छेद आदि गरी ९ परिच्छेदमा बिभाजन गरी उल्लेख गरिएका छन्।

अभिधर्मकाे संक्षिप्तमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू।