नेपाली

असल शिक्षा भाग-९

असल शिक्षा भाग-९

80

मानिसलाई असल व्यक्ति बनाउने व्यवहारीक शिक्षा र बुद्धकालिन समय सान्दर्भिक घट्नालाई जाेडेर विभिन्न शिर्षक जस्तैः बुद्धकाे कुरा नसुन्ने भिक्षु, बुद्धले निकालेका भिक्षुहरू, ब्राह्मणकाे अवबाेध, वंगीशकाे अवबाेध, आत्महत्या गर्न खाेज्नेकाे विवेक बुद्धि आदि विषयहरू समावेश गरिएका छन् ।

सदव्यवहार ज्ञानका बारे अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

असल शिक्षा

असल शिक्षा

100

मानिसलाई असल व्यक्ति बनाउने व्यवहारीक शिक्षा र बुद्धकालिन समय सान्दर्भिक घट्नालाई जाेडेर १६ वटा बिबिध शिर्षकमा जस्तै असल गुरू, स्वार्थी छाेराहरू, असल गुणकाे पुजा आदि शिक्षामूलक उपदेशहरू समावेश गरि प्रस्तुत गरिएका छन् ।

बुद्धशिक्षाबाट व्यवहारीक रूपमा ज्ञान हासिल गर्न चाहनेहरू ।

वेस्सन्तर जातक

वेस्सन्तर जातक

126

बाैद्ध साहित्यकाे मूलपालि त्रिपिटककाे खुद्दक निकाय अन्तर्गतकाे वेसन्तर जातक उल्लेख गरिएकाे छ । सर्वार्थसिद्ध भगवान बुद्ध हुनु भन्दा अगाडि बाेधिसत्त्वकाे अनेक जन्महरू मध्ये एक जन्म वेसन्तर राजकुमार हुँदाकाे जीवनीका बारेमा भएका अनेक कार्यहरूलाई दानकाण्ड, जूजुक काण्ड, क्षत्रिय काण्ड गरी तीन भागमा विभाजन गरी प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

वेसन्तर जातक अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

भिक्षु अश्वघाेष महास्थविर

भिक्षु अश्वघाेष महास्थविर

54

श्रद्धेय अग्गमहासद्धम्मजाेतिकधज भिक्षु अश्वघाेष महास्थविरकाे ७७ औं बर्षकाे जन्मउत्सवकाे अवसरमा प्रकाशित यस पुस्तकमा उहाँकाे जीवनी, प्रवज्या, वर्षावास, शिक्षा, संघर्ष, धर्म प्रचार कार्यमा दिनु भएकाे याेगदान, उहाँकाे प्रकाशित कृति, आदि उहाँकाे जीवनसंग सम्वन्धित विषय घट्नाहरू उल्लेख गरिएकाे छ ।

श्रद्धेय भिक्षु अश्वघाेष महास्थविरकाे जीवनीबरे अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

असल शिक्षा भाग-१५

असल शिक्षा भाग-१५

66

मानिसलाई असल बनाउन आवश्यक धर्मका उपदेश मूलक शिक्षाहरूलाई १० वटा शिर्षकहरू धर्मका विषेशताहरू, बुद्ध र व्यवहारिक धर्म, त्राेध र शान्ति, गाैतम बुद्ध र प्रजातन्त्र, बुद्ध र मानवता, बुद्धकाे भिक्षु संघ र प्रजातन्त्र आदि विभिन्न धार्मिक, प्रजातान्त्रिक विषयलाई घट्नाक्रमसंग जाेडेर प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

व्यवहारिक ज्ञान अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्ध र बुद्धधर्मकाे संक्षिप्त परिचय

बुद्ध र बुद्धधर्मकाे संक्षिप्त परिचय

भिक्षु अश्वघाेषद्वारा बुद्ध र बुद्धधर्मकाे संक्षिप्त परिचय अन्तर्गत बुद्धकाे प्रथम सन्देश, बुद्धकाे व्यक्तित्व, बुद्धधर्ममा युवावर्गकाे दायित्व, कर्मफल र बाैद्ध जीवन-चर्या पद्धति (बौद्ध-संस्कारहरू), पूर्वजन्म, पुनजर्न्म, आत्मा, अनात्म आदि विषयहरूका बारेमा पहिलाे खण्डमा उल्लेख गरिएकाे छ । दाेश्राे खण्डमा भिक्षु सुदर्शनद्वारा लिखित बुद्धधर्मप्रति शासकहरूकाे असहिष्णुता बिषयमा बुद्धभूमि नेपालमा हिन्दु शासकहरूले बुद्ध धर्मप्रति गरेका अन्याय, दमन, असहिष्णुताका बारेमा बुद्धधर्मकाे एतिहासिक र राजनैतिक पक्षका आदि बिबिध बिषयका बारेमा उजागर गरिएकाे छ ।

बुद्धधर्म र बुद्धधर्मकाे ऐतिहासिक पक्षकाे अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्ध र व्यवहारिक धर्म

बुद्ध र व्यवहारिक धर्म

व्यवहारिक जीवनलाई सुखमय र असल बनाउनकाे लागि सान्दर्भिक उपदेशहरु र घट्ना प्रसंगलाई बिबिध १० वटा शिर्षक जस्तै यथार्थवादी धर्म, बाैद्ध पूजा, बाैद्ध र व्यवहार धर्म, बुद्धकाे मानवता, राेगीकाे सेवा आदि दिई प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

बुद्धशिक्षालाई व्यवहारिक जीवनमा उपयाेग गर्न चाहनेहरू ।

बुद्ध जीवन र दर्शन

बुद्ध जीवन र दर्शन

110

श्रीलंकाका महासंघनायक डा. भिक्षु सद्धातिस्सद्वारा अंग्रेजी भाषामा लेखिएकाे “द लाइफ अफ द बुद्ध” काे हिन्दीभाषामा अनुवादीत पुस्तकलाई नेपाली भाषामा अनुवाद गरिएकाे यस पुस्तकमा बुद्धकाे जीवनी, धर्मदर्शन र त्यससँग सम्बद्ध घटनाहरूकाे सन्दर्भमा उहाँकाे शिक्षाहरूकाे विवेचना, साधना पथ र धर्मकाे रूपरेखाहरूलाई प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

बुद्ध जीवनी र उहाँकाे सिद्धान्तका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

विषय सूची

विषय सूची

129

भिक्षु अमृतानन्दद्वारा लिखित तथा प्रकाशित भइसकेका बुद्धकालीन ब्राह्मण, गृहस्थीहरू, राजपरिवार, महिलाहरू, परिव्राजकहरू, श्रावक चरित्र, श्राविका चरित्र, ब्रह्मादिदेव, प्रेतकथा, तथा विमानकथा लगाएत दश ग्रन्थहरूमा समावेश भएका विषय सूचीहरू एकसाथ प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

भिक्षु अमृतानन्दद्वारा लिखित पुस्तककाे बिषय सूचीका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।

भिक्षु सुमंगल महास्थविर

भिक्षु सुमंगल महास्थविर

यस स्मृति ग्रन्थमा दिवंगत भिक्षु सुमंगल महास्थविरकाे व्यत्तिगत विवरण सहित भिक्षुहरू, गुरूमांहरू, विभिन्न बाैद्ध विद्वान उपासक उपासिकाहरू, विहारहरूबाट उहाँकाे स्मृतिमा लेखिएकाे पत्रहरूलाई संग्रह गरिएकाे छ ।

भिक्षु सुमंगल महास्थविरकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धधर्मकाे मूल सार

बुद्धधर्मकाे मूल सार

19

भगवान् बुद्धले देशना गर्नु भएका धर्मका अङ्गहरू र त्यसकाे त्रिपिटकमा बिभाजन, बुद्ध शासनकाे तीनवटा बिशेषता, कुशल कर्म र अकुशल कर्मका सामान्य भेद, पारमिता धर्म, चतुआर्य सत्य, प्रतित्यसमुत्पादलाई संक्षिप्तरुपमा सचित्र उल्लेख गरी प्रस्तुत गरिएका छन् ।

बुद्धधर्म र ग्रन्थका बारेमा संक्षिप्त रुपमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धधर्मकाे विकासमा युवाहरूकाे भूमिका

बुद्धधर्मकाे विकासमा युवाहरूकाे भूमिका

113

बुद्ध धर्मकाे ऐतिहासिक पृष्टभूमि, युवाहरूकाे भूमिका, वैशाख पूर्णिमा आदि विषयमा भगवान् बुद्ध मानवताकाे ताज, बुद्धकाे जन्मस्थल लुम्बिनीकाे विगतलाई फर्केर हेर्दा, बौद्ध बाङ्गमय, प्राचीन कपिलबस्तुकाे खोजी, चल्ल र मल्ल कालीन कर्णाली प्रदेशमा बुद्धधर्म आदि शिर्षकमा बिभिन्न समयमा प्रकाशित लेखहरूकाे संग्रह गरी प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

बुद्धधर्मकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकालीन प्रजातन्त्र र समाजवाद

बुद्धकालीन प्रजातन्त्र र समाजवाद

74

बुद्धकालीन स्वतन्त्र समाज, बुद्ध शासनकाे स्वतन्त्र संघ, संघकाे महत्व, समानता, स्वतन्त्र नियम, मूर्ख मित्र भन्दा विद्वान शत्रु वेश आदि विविध विषयमा तत्कालिन समय र परिस्थितीकाे सरल र यथार्थ चित्रण गरि प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

बुद्धकालीन स्वतन्त्रताकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धकाे मनाेबल

बुद्धकाे मनाेबल

41

जिनत्थ पकासनमा उल्लेखित इद्धि पातिहारिकाे एक कण्ड अन्तर्गतकाे भगवान बुद्धकाे ऋृद्धि प्रातिहार्य र त्यस समयकाे घट्नाहरू, त्रिशरण सहित शील प्रार्थना तथा बुद्ध गुण, धर्मगुण, संघगुण काे पालि र नेपाली अर्थऽ शिल ग्रहण गर्ने नियम सहित प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

भगवान् बुद्धकाे ऋृद्धि प्रातिहार्य र शील धर्मकाे बारे अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धधर्म के हाे ?

बुद्धधर्म के हाे ?

57

बर्माका बिपश्यना भावना (ध्यान) का शिक्षक उ बा खिन्‌ले तत्कालिन धार्मिक अध्ययन समूहद्वारा आयाेजित प्रवचन कार्यक्रममा दिएकाे तीनवटा प्रवचनहरूलाई सम्पादन गरिएकाे “What Buddhism Is” भन्ने अंग्रजी पुस्तककाे अनुवाद हाे । जसमा बुद्ध जीवनी, बुद्धकाे मूल उपदेश, आर्यसत्य, आर्यमार्ग, अष्टकलाप, प्रतीत्यसमुत्पाद र पट्ठान जस्ताे गहन विषयलाई व्यवहारिक भावना र अनुभवकाे यथार्थ सत्यसंग जाेडेर प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

बिपश्यना भावनाका साधकहरू र साधना गर्न चाहनेहरू ।

दशै, दिपावली र मृत्यु

दशै, दिपावली र मृत्यु

79

लेखकले बेलायतमा बस्दाकाे अनुभवका साथ महान चाँड दशै, दिपावली र मृत्यु संस्कारका बिबिध पुरातण अवधारणा र संस्कार पद्दतीका बारेमा उल्लेख गरिएकाे र यसकाे सम्बन्धमा बुद्धधर्मकाे अवधारणालाई तुलनात्मक रूपमा उल्लेख गरि आफ्नाे दिदीलाई पठाएकाे पत्रलाई पुस्तककाे रूपमा प्रस्तुत गरिएकाे छ ।

दशै, दिपावली र मृत्यु संस्कारका बारेमा हिन्दु धर्म र बाैद्ध धर्म बिचकाे तुलनात्मक अवधारणाका बारेमा ज्ञान हाँसिल गर्न चाहनेहरू ।