पालि त्रिपिटककाे सूत्रपिटक अन्तर्गतकाे खुद्दक निकायकाे १५ वटा ग्रन्धहरू मध्येकाे थेरीगाथा जसमा बुद्धकालिन समयमा आफ्नाे जीवन सार्थक बनाउन र सांसारिक दुःखबाट मुक्त हुन बाैद्ध राजकन्या (थेरी) हरूले गरेका कार्यहरुका बारेमा उल्लेख गरीएका मध्येका एक थेरी सुमेधाकाे जीवनीलाई कविताकाे रूपमा प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
बुद्धकालिन राजकन्या सुमेधाकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहानेहरू ।
भगवान बुद्धका अग्रश्रावक सारिपुत्र स्थविरकाे संक्षिप्त परिचय, वहाँलाई तथागतले बिभिन्न प्रकारले प्रसंशा गरेकाेबारेमा उल्लेख गरिएकाे छ । सारिपुत्रकाे पूर्वजन्मकाे कथा सहित उहाँले मिथ्यादृष्टिमा अल्झिरहेकी आफ्नी आमालाई आमाकाे गुण सम्झेर मिथ्यादृष्टिबाट हटाउनकाे लागि धर्म उपदेश दिनुभएकाे साथै बुद्ध गुण, धर्म गुण, संघ गुणकाे बारेमा बाेध गराउनु भएकाे बारेमा उल्लेख गरिएका छन् ।
सारिपुत्र भन्तेकाे जीवनीबारे अध्ययन गर्न चाहानेहरू
त्रिपिटक मध्ये विनय पिटक अन्तर्गत महावग्गमा उल्लेखित भएकाे कथा, बुद्धपुजा, ज्ञानमालाका केही भजनहरू सहित भगवानले दिनु भएकाे गम्भीर उपदेश (प्रतीत्यसमुत्पाद, चार आर्यसत्य, अनित्य, दुःख, अनात्मा) काे पालि गाथा र अर्थ सहित व्याख्या गरिनुकाे साथमा भगवान बुद्धले ज्ञान प्राप्त गर्नु भए देखि महाकश्यप भन्तेलाई दिनुभएकाे उपदेश सम्मकाे घट्नाहरूलाई कथात्मक रूपमा बिभिन्न १५ शिर्षकमा प्रस्तुत गरिएका छन् ।
बुद्धशिक्षा अध्ययन गर्न चाहानेहरू
धर्माचारी गुरूमांकाे जीवनी, उहाँकाे बुद्धधर्म प्रचारप्रसारमा संघर्ष, निर्वाणमूर्ति उपासिकारामकाे स्थापना र महापरिनिर्वाण मूर्ति स्थापना, भिक्षुहरूकाे निष्काशनमा गुरुमांहरूकाे याेगदान आदि बिषयहरूका बारेमा उल्लेख गरिएका छन् ।
निर्वाणमूर्ति उपासिकारामकाे इतिहास बारे अध्ययन गर्न चाहानेहरू
भगवान बुद्धकाे समयमा घटेकाे २ वटा घटनाहरूका बारेमा उल्लेख गरिएका छन् । जसमा एकजना मिथ्यादृष्टिक वा अन्धबिश्वासी ब्राह्मण र एकजना चमत्कारीक वंगीश नामका ब्राह्मणलाई धर्माबाेध गरिएकाे कथा समावेश गरिएका छन् ।
मिथ्यादृष्टि वा अन्धबिश्वासका कुराका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
बैशाख पूर्णिमाकाे शुरूवात, नेपालमा बैशाख पूर्णिमाकाे महत्त्व, संयुत्त राष्ट्रसंघद्वारा विश्वदिवशकाे घाेषणा, सम्बाेधिज्ञान लाभ, चार आर्यसत्य, आमिस पूजा आदि बिषयहरू समावेश गरिएकाे छ । यसका साथै संयुत्त राष्ट्रसंघबाट बैशाख पूर्णिमालाई विश्वदिवशकाे रुपमा गरीएकाे घाेषणा पत्र र श्रीलंकाका राजदूतद्वारा बैशाख पूर्णिमाकाे विषयमा दिइएकाे प्रतिवेदन पत्र पनि समावेश गरिएकाे छ ।
बैशाख पूर्णिमा र बुद्धशिक्ष्याका विषयमा अध्ययन गर्न चाहानेहरू ।
लेखककाे बिभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित लेखहरूकाे संग्रह हाे। बुद्धधर्मका बिभिन्न पक्ष र परम्परागत प्रचलित गतिविधिबारे संक्षिप्त र विस्तृतरूपमा व्याख्या सहित शरण, बुद्धकाे उपदेश र धर्मचक्रप्रवर्तन देखि मरणपछिकाे दान सम्म गरि ५१ वटा लेखहरू समावेश गरिएका छन् ।
बास्तविक धर्मबारे जान्न चाहानेहरू
लेखक भिक्षु थानसेट्ठ महास्थविर छाेटकरी जीवनी, थाइल्याण्डकाे धर्म, संस्कृति, रीतिरिवाज र विहारकाे विषयमा उल्लेख गरिनुकाे साथै बुद्ध कालिन कथाहरू, बिभिन्न सुत्तहरू, धनकाे कारण धर्म नाश भएकाे कथाहरू, ध्यान भावना, नराम्राे कल्पना हटाउने उपाय, दीर्घायु कुमारकाे कथा, केही बुद्ध भजनहरू आदि बिबिध विषयहरू समावेश गरिएका छन् ।
थाइल्याण्डकाे बारेमा र बुद्धशिक्षाका बारेमा अध्ययन गर्न चाहानेहरू सबै ।
सेवा नै धर्म हाे र यसले नै कर्म बलियाे बनाउछ, पापभन्दा धर्मकाे शक्त्ति बलियाे छ, जीवन राम्ररी बिताउन धर्म नभई हुँदैन, शान्तिकाे लागि धर्म नभई हुँदैन भन्ने कुरा बुझाउनकाे लागि बुद्धकालीन घटनाहरू र अहिलेका घटनाहरू राखी धर्म मरेकाे छैन भन्ने प्रमाण प्रस्तुत गरेकाे छ । धर्म चिरस्थायी गर्न पूजा पाठसँगै सेवाभाव पनि नभई हुँदैन भन्ने कुरा बुझाउनकाे लागि घटनात्मक कथाहरूलाई बिबिध शिर्षकहरू जस्तैः “धर्म गरी कर्म बलियाे भएकाे कुरा”, “नाम मन पर्दैन”, “रातदिन धर्म बृद्धि हुने काम”, “लाज भए धर्म मरेकाे छैन” आदी समावेश गरिएका छन् । यसकाे साथै लेखक भिक्षु अश्वघाेष महास्थविरले संघाराम बिहारकाे बारेमा र त्यस विहारकाे पहिलाे
धर्मकाे विषयका साथै संघाराम विहारका बारेमा संक्षिप्तमा अध्ययन गर्न चाहानेहरू ।
नगरमण्डप श्रीकीर्ति विहार, कीर्तिपुरमा भन्ते र गुरूमांहरूबाट २०७६ सालकाे गुँला एक महिनाभरी दिइएका धर्मदेशनाहरू संग्रह गरिएकाे हाे । जसमा चुलगाेसिङ्गसुत्त, चार दुर्लभ धर्महरू, कर्म र कर्मकाे विपाक, पञ्चनीवरण आदि २९वटा बिबिध बिषयहरूमा दिइएका उपदेशहरू उल्लेख गरिएका छन् ।
बुद्ध उपदेशहरू अध्ययन गर्न चाहानेहरू
बाैद्ध ॠषि महाप्रज्ञा र उपासक बिच पुनर्जन्मका बारेमा भएकाे छलफललाई प्रश्नाेत्तरकाे माध्यमबाट उपमा सहित स्पष्ठ गर्नु भएकाे साथमा तत्त्वज्ञानकाे विषयमा र संसार चक्र देखि मुक्त्त हुने मार्गका बारेमा उल्लेख गरिएकाे छ ।
पुनर्जन्म र त्यसबाट मुक्त्त हुने विषयमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
महापुरूषकाे गुण सहित चार ब्रह्मविहार, “मन शुद्ध हुनुपर्ने”, “रिसले वैरभाव शान्त हुदैन”, “सत्य भए पनि सबै ठाउँमा बाेल्नु हुँदैन”, “आध्यात्मिक उन्नति”, “बुद्धि आइमाईमा पनि हुन्छ” आदि विभिन्न शिर्षकहरूमा व्यावहारिक सत्य घट्नालाई उदाहररण सहित प्रस्तुत गरिएका छन् ।
सर्ब-साधारण सबै
बुद्धधर्म र बौद्धदर्शनकाे सार हेतुप्रत्ययवादका बारेमा श्रीलंकाका विद्वान भिक्षु रेनुकाने चन्दविमल महास्थविरबाट लिखित पुस्तककाे नेपाली भाषामा भाषानुवाद गरिएकाे हाे । यसमा प्रतीत्यसमुत्पानकाे अर्थ, प्रतीत्यसमुत्पाद थाहा नपाउँदा हुने दाेष, प्रतीत्यसमुत्पाद थाहा पाउँनाकाे अनिशंस, प्रतीत्यसमुत्पादका चक्रमा एक पछि अर्काेकाे उत्पत्तिका बारेमा, पुनर्जन्म हुने तरीकाका साथै नेपाली समाजमा भईरहेका घटनाहरूलाई उदाहरणकाे रूपमा प्रस्तुत गरिएकाे र सर्वप्रथम पञ्चस्कन्धका पाँच वटै स्कन्धहरूका बारेमा पनि उल्लेख गरीएका छन् ।
बुद्धधर्म र बाैद्धदर्शनकाे सार हेतुप्रत्ययवादका बारे अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
श्री सत्य नारायण गोयन्काज्यूकाे १० दिनकाे ध्यान शिविरमा दैनिक हुने ध्यान कार्यका बारे र साथसाथै ध्यान बाेधलाई के कसरी ध्यान गर्ने, यसकाे लक्ष्य के हाे भन्ने कुरा जान्नकाे लागि हरेक दिन साँझ हुने धर्म चर्चामा गुरूजीले दिनु भएकाे प्रवचन वा उपदेशकाे अनुवाद गरी सरल र बाेधगम्यरूपमा प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
ध्यान सम्बन्धि रूची राख्ने वा श्री सत्य नारायण गोयन्काज्यूकाे १० दिनकाे ध्यान शिविरका बारेमा जानकारी हासिल गर्न चाहनेहरू ।
याे एक अनुसन्धानमूलक निबन्धहरूकाे सँगालाे हाे । यसमा साेर्ह ओटा निबन्धहरू समावेश गरीएका छन् । जसमा “बुद्ध र ईश्वर” देखि लिएर “बुद्धकाे जन्मस्थल लुम्बिनी” आदी विविध शिर्षकहरूमा बुद्ध र बुद्ध दर्शनका लेखहरू उल्लेख गरिएका छन् ।
बुद्ध र बुद्ध दर्शनका बारेमा अध्ययन गर्न इच्छुकहरू ।
भविष्यमा उत्पन्नहुने १० जना बुद्धहरूकाे वर्णन गरिएकाे छ । पालि भाषामा गद्य र पद्यकाे मिश्रणकाे रूपमा छ । यसमा शाक्यमुनि बुद्ध र धर्मसेनापति सारिपुत्रकाे बीचमा भएकाे सम्वादकाे रूपमा लेखिएकाे छ । यसमा भविष्यमा हुने बुद्धहरू मैत्रेय, राम, काेसल नरेश प्रसेनजित, अभिभू देवपुत्र, दीर्घश्राेणि, चङ्कि, शुभ, ताेदेय्य ब्राह्मण, नालागिरि र पारिलेय्य बाेधिसत्वहरूले क्रमश सम्बाेधि प्राप्त गर्ने भविष्यकाे वर्णन गरिएकाे छ । विषेश गरी मैत्रेय बाेधिसत्वकाे विस्तृत वर्णन गरिएकाे छ ।
भविष्यमा उत्पन्नहुने बुद्धहरूकाे विषयमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
