महाबोधि सभा, सारनाथबाट बु.स. २४७९ देखि निरन्तर प्रकाशित हुने हिन्दी मासिक “धर्मदूत“ मासिक पत्रिकामा प्रकाशित हुँदै आएको प्रो. लालजीराम शुल्कको बुद्धधर्म, कला, संस्कृति, साहित्य, पुरातत्त्व आदि सम्बन्धि ८वटा लेखहरू संकलन र सम्पादन गरिएको र डा. भदन्त शान्ति शास्त्रिको “जीवनयात्रामा दार्शनिक दृष्टिहरू“ नेपाली भाषामा अनुवाद गरी प्रकाशित गरिएका छन् ।
बुद्ध शिक्षाका मानसिक शान्ति र दार्शनिक दृष्टिहरूका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
मनुष्य जाति पृथ्वीकै सर्वश्रेष्ठ प्राणी भएता पनि सबैजना सुखी प्रज्ञावान उच्चकुलीन सर्वगुण सम्पन्न नहुने दुःखी दरिद्र असक्षम अल्पायु रोगी आदि पनि हुने गर्दछ । यी सबै असमानता हुनुको मुख्य कारण कर्मफल र कर्म विपाकको कारणले हुने हो भनि भगवान् बुद्धद्वारा देशना गर्नु भएको चूलकम्म विभंग सूत्रको आधारमा पद्यात्मक शैलीमा व्याख्या गरिएको छ ।
बुद्ध शिक्षामा कर्म विपाकका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
बर्माका बिश्व बिख्यात षष्ठ संगायनका प्रश्नकर्ता अग्गमहापण्डित महोपकारक महाशी सयादोले बर्माका सुबिख्यात बैज्ञानिक परिपेक्षद्वारा धर्मलाई बुझ्न चाहने एक बिद्वान डाक्टरीले जन्म / पूर्नजन्म कर्मफल कर्म विपाकको विषयमा राखेको जिज्ञासालाई परलोक गर्भ प्रतिष्ठा गर्भ बृद्धि प्राण पूर्न जन्म आदि देखि पञ्चशीलका विभिन्न पक्षहरू समेतिएर दिनुभएको उत्तरलाई अनुवाद गरी पुस्तकको रुपमा प्रस्तुत गरिएको छ ।
बुद्ध शिक्षालाई बैज्ञानिक दङ्गबाट बुझ्न र अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
श्रीलंकाका महासंघनायक डा. भिक्षु सद्धातिस्सद्वारा अंग्रेजी भाषामा लेखिएकाे “द लाइफ अफ द बुद्ध” काे हिन्दीभाषामा अनुवादीत पुस्तकलाई नेपाली भाषामा अनुवाद गरिएकाे यस पुस्तकमा बुद्धकाे जीवनी, धर्मदर्शन र त्यससँग सम्बद्ध घटनाहरूकाे सन्दर्भमा उहाँकाे शिक्षाहरूकाे विवेचना, साधना पथ र धर्मकाे रूपरेखाहरूलाई प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
बुद्ध जीवनी र उहाँकाे सिद्धान्तका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
लेखकले बेलायतमा बस्दाकाे अनुभवका साथ महान चाँड दशै, दिपावली र मृत्यु संस्कारका बिबिध पुरातण अवधारणा र संस्कार पद्दतीका बारेमा उल्लेख गरिएकाे र यसकाे सम्बन्धमा बुद्धधर्मकाे अवधारणालाई तुलनात्मक रूपमा उल्लेख गरि आफ्नाे दिदीलाई पठाएकाे पत्रलाई पुस्तककाे रूपमा प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
दशै, दिपावली र मृत्यु संस्कारका बारेमा हिन्दु धर्म र बाैद्ध धर्म बिचकाे तुलनात्मक अवधारणाका बारेमा ज्ञान हाँसिल गर्न चाहनेहरू ।
महाशी धर्मकथिक सयादाे आयुष्मान उ. सुन्दर द्वारा रचना गरिएका दश पुण्य क्रिया अथवा दैनिक जीवनमा पालना गर्नुपर्ने कर्तव्यलाई दान, शील, भावनामा विभाजन गरी त्यसकाे प्रतिफलका बारे दृष्टांत कथाहरूलाई उपदेशका रूपमा ५९ वटा शिर्षकमा प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
दश पुण्य-क्रियाकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
बुद्धकालिन ग्रन्थमाला अन्तर्गत बुद्धकालिन १७ परिव्राजकहरूकाे जीवनी उनीहरुकाे शास्त्रार्थ प्रवृत्ति परिभ्रमण वृत्तान्त विचारकाे विचारकाे नि संकाेच स्पष्ट प्रस्तुत गर्ने स्वभाव आदीका बार्रेमा उल्लेख गरीएका छन् । यसमा भग्गवगाेत्तिय परिव्राजक, मागण्डिय परिव्राजक, पुण्डिय परिव्राजक, माेलिय सीवक परिव्राजक, वेखनस परिव्राजक, सञ्जय परिव्राजक, सच्चक निगण्ठपुत्र, सज्झ परिव्राजक, सन्दक परिव्राजक, सभिय परिव्राजक, सभर परिव्राजक, सामण्डक परिव्राजक, सुतवा परिव्राजक, सुप्पिय परिव्राजक, सुभद्द परिव्राजक, सुसीम परिव्राजक र सूचिमुखी परिव्राजकहरूका बारेमा र २१वटा सूत्रहरुमध्ये ब्रह्मजाल सूत्रकाे पनि अनुवाद समावेश गरेका छन् ।
बुद्धकालीन परिव्राजकहरूका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
शान्तिनायक बुद्ध भगवान्काे समयका तेइस परिव्राजकहरूका दर्शनहरू तथा उनीहरुका चरित्र चित्रण गरीएका छन् । यसमा अचेल कस्सप, अजित परिव्राजक, उग्गाहमान परिव्राजक, उत्तिय परिव्राजक, उपक आजीवक, कन्दरक परिव्राजक, कुण्डलिय परिव्राजक, केणिय जटिल, काेकनुद परिव्राजक, छन्न परिव्राजक, जालिय परिव्राजक, तिम्बरुक परिव्राजक, नन्दिय परिव्राजक, निग्राेध परिव्राजक, अचेल पाथिकपुत्र, पिलाेतिक परिव्राजक, पाेट्ठपाद परिव्राजक, पाेतलियपुत्र परिव्राजक, पाेतलिय परिव्राजक र वाहिय दारुचीरिय परिव्राजकहरूका बारेमा र २३वटा सूत्रहरु पनि अनुवाद समावेश गरेका छन् ।
बुद्धकालीन परिव्राजकहरुका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
शान्तिनायक बुद्ध भगवानकाे समयका परिव्राजकहरूका दर्शनहरू तथा उनीहरूका चरित्र चित्रण गरीएका छन् । यसमा दशजना परिव्राजकहरु; पुरण काश्यप, मक्खली गाेशाल, अजित केशकम्बल, प्रकुध कात्यान, सञ्जय बेलट्ठपुत्र, निगण्ठ नाटपुत्र, दीर्घनख परिव्राजक, जम्बुखादक परिव्राजक, सकुलुदायी परिव्राजक र वत्सगाेत्र परिव्राजकहरूका बारेमा र ६१वटा सूत्रहरु पनि समावेश गरेका छन् ।
बुद्धकालीन परिव्राजकहरूका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
भिक्षु विशुद्धनन्द प्राणपुत्रले अनुवाद गर्नु भएकाे र बाैद्ध ऋषि महाप्रज्ञाकृत परमार्थ ज्ञान दर्शन पुस्तककाे आधारमा अनात्म तथा अनीश्वरवादलाई परमार्थ ज्ञान दर्शनमा आधारित विभिन्न शिर्षकमा लेखिएकाे १७ वटा लेखहरू संकलन गरिएकाे छ । यसकाे माध्यमबाट अनित्य र अनात्मकाे विषयलाई व्यावहारिक रूपमा प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
परमार्थ ज्ञान र अनात्मकाे विषयमा अध्ययन गर्न चाहfनेहरू ।
बाैद्ध साहित्यकाे जिनत्थ पकासनीमा उल्लेखित ऋद्धि प्रातिहार्यकाे एक काण्डका बारेमा उल्लेख गरीएकाे छ । भगवान बुद्धले आषाढ पूर्णिमाकाे दिन श्रावस्तीमा देखाउनु भएकाे ऋद्धि प्रातिहार्य गरे पछि देवब्रह्माहरूकाे अनुराेधमा धर्मदेशना गर्नुभएकाे बारेमा बिस्तृत रूपमा समावेश गरीएकाे छ ।
भवगान बुद्धकाे ऋद्धि प्रातिहार्यकाकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहानेहरू ।
The Life of Buddha नामक अग्रेजी पुस्तककाे नेपाली भाषामा अनुदित पुस्तक हाे । यसमा बुद्ध जीवनी अन्तर्गत जन्म, मनुष्यकाे चार अवस्था, बाेधिज्ञान प्राप्ति, मध्यम मार्ग, संघ आदि विविध शिर्षकमा बुद्ध जीवनी र दर्शनका कुराहरूलाई प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
बुद्ध जीवनी र बुद्धकाे दर्शन बारे अध्ययन गर्न चाहानेहरू ।
अशुभ भावनाकाे ब्याख्या, जन्मजरा ब्याधि, मरणबाट मुक्त भई माेक्ष प्राप्त गर्ने बारेमा र “आफ्नाे मालिक आफै हाे” भन्ने बिषयमा कथा मार्फत प्रकाश पारेका छन् । भगवान बुद्धले जेतवन विहारमा एक महासम्पत्ति भएका साहुका एक मात्र छाेरीले प्रवज्याकाे लागि आफ्ना आमा बुबाबाट अनुमति प्राप्त नभए पछि बिबाह पश्चात आफ्नाे पतिबाट प्रवज्याकाे लागि स्विकृती प्राप्त गरी प्रवर्जित भएकाे साथै वहाँकाे जीवनीका बारे देशना गर्नु भएकाेलाई कथाकाे रुपमा प्रस्तुत गरेकाे छ ।
बुद्धशिक्षा अनुसार जीवनका बारेमा जान्न चाहानेहरू ।
मानव समुदायमा मानिसहरू शिक्षित सचेत र सजग भएर बाँच्नकाे लागि नभई नहुने विवेक बुद्धि र प्रज्ञालाड्ई विस्तृत रूपले प्रकाश पारी ज्ञानकाे आँखा भनेकाे नाता, कुटुम्ब, धनसम्पत्ति भन्दा ठुलाे छ भनेर भगवान बुद्धकाे प्रथम उपदेश धम्मचक्कपवर्तन सुत्रका साथै अन्य उदाहरण सहित व्याख्या गरिएका छन् ।
प्रज्ञाकाे महत्त्वबारे जान्न इच्छुकहरू
नगरमण्डप श्रीकीर्ति विहार, कीर्तिपुरमा भन्ते र गुरूमांहरूबाट २०७६ सालकाे गुँला एक महिनाभरी दिइएका धर्मदेशनाहरू संग्रह गरिएकाे हाे । जसमा चुलगाेसिङ्गसुत्त, चार दुर्लभ धर्महरू, कर्म र कर्मकाे विपाक, पञ्चनीवरण आदि २९वटा बिबिध बिषयहरूमा दिइएका उपदेशहरू उल्लेख गरिएका छन् ।
बुद्ध उपदेशहरू अध्ययन गर्न चाहानेहरू
बुद्धधर्म र बौद्धदर्शनकाे सार हेतुप्रत्ययवादका बारेमा श्रीलंकाका विद्वान भिक्षु रेनुकाने चन्दविमल महास्थविरबाट लिखित पुस्तककाे नेपाली भाषामा भाषानुवाद गरिएकाे हाे । यसमा प्रतीत्यसमुत्पानकाे अर्थ, प्रतीत्यसमुत्पाद थाहा नपाउँदा हुने दाेष, प्रतीत्यसमुत्पाद थाहा पाउँनाकाे अनिशंस, प्रतीत्यसमुत्पादका चक्रमा एक पछि अर्काेकाे उत्पत्तिका बारेमा, पुनर्जन्म हुने तरीकाका साथै नेपाली समाजमा भईरहेका घटनाहरूलाई उदाहरणकाे रूपमा प्रस्तुत गरिएकाे र सर्वप्रथम पञ्चस्कन्धका पाँच वटै स्कन्धहरूका बारेमा पनि उल्लेख गरीएका छन् ।
बुद्धधर्म र बाैद्धदर्शनकाे सार हेतुप्रत्ययवादका बारे अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
