नेपाली

धम्मपद

धम्मपद

482

धम्मको पद वा मार्ग, वाक्य, उपदेशको संग्रहलाई नै धम्मपद भनिन्छ। यसलाई बुद्ध वचन वा बुद्धशिक्षाको रूपमा लिइन्छ। बुद्धले विभिन्न समयमा, विभिन्न स्थानमा, विभिन्न प्रसंगमा र विभिन्न व्यक्तिहरूको सन्दर्भमा दिनुभएका गहकिला, खँदिला र अत्यन्त व्यावहारिक कुराहरू यसमा संग्रहित छन्। यसभित्र व्यावहारिक उदाहरण प्रशस्तै पाइन्छन्, जसलाई साधारण भन्दा साधारण मानिसले पनि सजिलै बुझ्न सक्छन् । बौद्ध साहित्यको सबभन्दा बढी लोकप्रिय ग्रन्थ मानिने यस धम्मपदमा शील, समाधि, प्रज्ञा, निर्वाण आदिको बडो सुन्दर वर्णन पाइन्छ, जसलाई पढी अद्भूत संवेग, धर्मरस, शान्ति, ज्ञान र सांसारिक अनित्यताको अनुभूति गराउँछ ।

मूल पानल, खस नेपालीमा अथग, रोमन पानल र अंग्रजी भावानुवाद सनहतको यस पुस्तक बुद्ध शिक्षाप्रति रुचि राख्ने सम्पूणग विद्यार्थी, शिक्षक, अभिभावक लगायतलाई उपयोगी हुन सक्छ ।

किसा गोतमी

किसा गोतमी

किसा गोतमी बौद्ध घटनामा आधारित, मूल लेखक (नेपालभाषा) प्रकाश बज्राचार्य, नेपाली अनुवादक बासुदेव देसार तथा सुष्मा बज्राचार्यद्वारा अंग्रेजी भाषामा अनुवादित सचित्र दोस्रो संस्करण प्रकाशन गरिएको हो । बुद्धकालिन समयको समाजको धनी गरिब बीचको असमान र अन्धो प्रेमको कारण मानसिक सन्तुलन गुमाएकी किसा गोतमी पछि महाकारुणिक भगवान बुद्धको शरणमा गई संसारको यथार्थता बुझि दुःखबाट मुक्त भयो ।

किसा गोतमीको जीवनी अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बुद्धोपदेश मध्यममार्ग

बुद्धोपदेश मध्यममार्ग

52

थेरवाद बुद्धधर्म पुनर्जागरणमा अति नै महत्वपूर्ण भूमिका निभाउनु भएका श्रद्धेय भिक्षु सुबोधानन्द महास्थविरद्वारा रचित "बुद्धोपदेश" मध्यम मार्ग नेपाल भाषा काव्यमय ग्रन्थको अनुवादित पुस्तक हो । तथागत शास्ताले दुःखमय संसारबाट मुक्त हुने एक मात्र मार्ग स्मृतिप्रस्थान विपश्यना भावना बताउनु भएको छ । जसलाई सर्वसाधारणले बुझ्ने गरी संक्षिप्त र सरलरुपमा प्रस्तुत गरिएको छ ।

विपश्यना भावनाकाबारेमा संक्षिप्तमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बौद्ध विश्वास

बौद्ध विश्वास

294

श्रीलंकाका प्रसिद्ध भिक्षु के. श्री. धम्मानन्दद्वारा अंग्रेजीमा लिखित विश्वप्रसिद्ध पुस्तक "व्हाट बुद्धिष्ट्‌स् बिलिभ" वर्तमान समाजमा बुद्धशिक्षालाई सर्वसाधारण माझ बुझाउन अत्यन्त सफल मानिएको पुस्तक यसअघि नेपाली अनुवाद तीनभागमा प्रकाशन भएको थियो । हाल उक्त पुस्तक अप्राप्य भएको हुनाले ती तीनवटैलाई एकै ठाउँमा समेटी सम्पादन गरि प्रकाशन गरिएको छ । यस पुस्तकमा भगवान बुद्ध र बुद्धधर्मको सिद्धान्तहरू के हुन भनेर तीनवटा भागमा ८६वटा बिभिन्न शिर्षकहरूमा प्रष्ट्याइएको छ ।

बुद्ध र बुद्धधर्मको सिद्धान्तहरूका बारेमा संक्षिप्तमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

धम्मचक्कप्पवत्तनसुत्तं

धम्मचक्कप्पवत्तनसुत्तं

112

नेपालका सुपुत्र सिद्धार्थ कुमारले आफ्नै मेहेनत र पराक्रमबाट बुद्धत्व ज्ञान लाभ गरी सकल जगतको हित, सुख र कल्याण कामना गरी मैत्री, करुणाले भरीपूर्ण धर्मचक्र सूत्रको उपदेश दिनुभयो । बुद्धको प्रथम उपदेशको रूपमा प्रख्यात समस्त बौद्ध−जगतले अत्यन्त श्रद्धा र आस्थापूर्वक पाठ गर्ने र गराउने यस सूत्रलाई मूल पालि, रोमन पालि, नेपालभाषा, खस नेपाली, अंग्रेजी भावार्थ अलग अलग र सहजपूर्वक पढ्न सक्ने गरी सम्पादन गरीएको छ । यस सुत्रमा दुई वटा अन्तहरूलाई छोडी मध्यम मार्गमा लागे दुःखबाट मुक्त हुन सक्ने कुरा बताउनु भएको छ ।

भगवान बुद्धको प्रथम उपदेश अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

बौद्धजगत्‌का स्मरणीय व्यक्तिहरू (आठौं भाग)

बौद्धजगत्‌का स्मरणीय व्यक्तिहरू (आठौं भाग)

124

बुद्धधर्म र बुद्ध शासनको संरक्षण, प्रवर्धनको लागि योगदान गर्नु भएका राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय बिभिन्न १६ जना व्यक्तित्त्वहरूको संक्षिप्त व्यक्तित्व र चरित्रबारेमा चित्रण गरिएका छन् । नेपालका ६ जना व्यक्तित्वहरू - पण्डित अभयराज शाक्य, पण्डित रत्नबहादुर वज्राचार्य, भिक्षु विमलानन्द महास्थविर, हर्षमुनि शाक्य, साहु मोतिलाल शिल्पकार र अनागिरका उप्पलवणा (चिनी गुरुमां) सहित भारतका आचार्य शाक्यश्रीभद्र, चीनका प्रो. तान युन शान, श्रीलंकाका सर डोन बारोन जयतिलक, म्यानमारका भिक्षु ऊ. कित्तिमा, इटलीका भिक्षु ऊ. लोकनाथ महास्थविर, जर्मनीका डा. कार्ल साइडेनस्टूकर र डा. विलियम फ्रेडरिक स्टेड र बेलायतका लर्ड चाल्मर्स, भिक्षु शीलाचार (जे.एफ.एम. केखनी) र डा. एडवार्ड कोन्जे गरि १६ जना व्यक्तित्वहरू समेतिएका छन् ।

बौद्ध जगतका प्रेरणादायि व्यक्तित्त्वहरुको जीवनी र योगदानका बारेमा अध्ययन अध्यापन गर्न चाहनेहरू ।

सुखतिरको यात्रा

सुखतिरको यात्रा

80

वृद्धवस्थालाई सुखी र सुन्दर बनाउन सहायक होस् भन्ने हेतुले, पूण्यकर्मको परिभाषा, शील सदाचार र ध्यान भावनाको बिकास आदिका बारेमा प्रकाश पार्न "सुखी अवकाश जीवन", "स्वास्थ मन सुखी जीवन", "मन र ध्यान अभ्यास", "अप्रमाद", "धर्म के हो ? के होइन ?", "कर्म र मानव विविधता", "धर्म अनि सुशासन" प्रमुख शिर्षकमा उल्लेख गरि सुखपूर्वक जिउने र अरूलाई पनि सुखपूर्वक जिउन दिन सकिन्छ भन्ने बारेमा उल्लेख गरेका छन् ।

सुखपूर्वक जीवन जीउने कलालाई जान्न चाहनेहरू ।

भगवान बुद्धका आठ विजयहरु, बाह्र कर्म विपाकहरु तथा बोध कथाहरु

भगवान बुद्धका आठ विजयहरु, बाह्र कर्म विपाकहरु तथा बोध कथाहरु

भगवान बुद्धका आठ विजयहरु, बाह्र कर्म विपाकहरु तथा बोध कथाहरु लेखकहरु सयादो उ वामे, सयादो उ ञाउगां, धम्मवती गुरुमां, भिक्षु अश्वघोष र विद्यावती मालविकाद्धारा लेखेको यस पुस्तकमा बुद्ध शिक्षाहरुलाई चारवटा विभिबन्न पुस्तकहरुबाट छानेर समावेस गरिएका छन् ।

भिक्षुहरूले पालन गर्नुपर्ने २२७ शील

भिक्षुहरूले पालन गर्नुपर्ने २२७ शील

459

भगवान बुद्धले ४५ बर्षसम्म बहुजनहित र बहुजन सुखको हेतुले देशना गर्नु भएको उपदेश चौरासी हजार धर्मस्कन्धमा आज्ञा हुनुभएको छ । ती मध्ये आफ्नो शिष्य भिक्षुसंघलाई "विनयो नाम सासनस्स आयु" विनय नै शासनको आयु भन्ने कुरालाई शील सदाचार शुद्ध कायम राख्न भिक्षुहरूले पालना गर्नुपर्ने विनयनियमहरू भिक्षु पातिमोक्खलाई बिशेष ध्यान दिएर पालन गर्न आज्ञा गर्नुभएको र पाराजिका, संघचादिसिस, अनियत, निस्सग्गिय, पाचित्तिय, पाटिदेसनीय, सेखियको विस्तृत ब्याख्या गरेको छ ।

भिक्षुहरूले पालना गर्नुपर्ने २२७ वटा विनयनियमहरूका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

महास्वप्न जातक

महास्वप्न जातक

54

भगवान् बुद्धले श्रावस्तीका कोशल नरेशलाई भविष्यमा यस संसारमा मानिसहरूको मनोबृत्ति र वातावरण कसरी परिवर्तन हुँदै जानेछन् भनी बुझाउने तरीकाले १६ वटा स्वप्नहरू सचित्र निमित्तको रूपमा देखाएर बताउनु भएको देशनालाई उल्लेख गरिएको छ ।

भगवान् बुद्धले कोशल नरेशलाई देशना गर्नु भएको १६वटा स्वप्नहरूको बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू

थेरवाद बुद्धधर्ममा पूण्यानुमोदन

थेरवाद बुद्धधर्ममा पूण्यानुमोदन

152

भगवान् बुद्ध कै समयदेखि चलिआएको पूण्यानुमोदनको पराम्परालाई आजसम्म कसरी अघि बढाउँदै आएको छ, पूण्यानुमोदनको अर्थ, किन गर्नुपर्छ? यसको प्रकृया के हो ? कसलाई पूण्य दिनुपर्छ? पूण्य अनुमोदन गर्ने देव, सत्त्व भूतहरू भनेका को को हुन भन्ने कुरा उल्लेख गरेका छन् । पूण्य र कुशल एउटै हुन भन्ने कुरालाई पनि उजागर गरिएको छ । श्रीलंका थाइलैण्ड बर्मा देशमा पूण्यानुमाेदन गर्ने तरीका नेपालमा भन्दा के कसरी फरक छ भन्ने विषयमा पनि चर्चा गरिएको छ ।

थेरवाद बुद्धधर्ममा पूण्यानुमोदनका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

देश विकासको लागि बुद्धशिक्षा

देश विकासको लागि बुद्धशिक्षा

82

बौद्ध दर्शनमा केन्द्रित रहि बिभिन्न शिर्षकमा लेखेका लेखहरूलाई संग्रहित गरिएका यस पुस्तकमा १७ वटा लेखहरू छन् । व्यवहारीक जीवनमा कुशल व्यवस्थापनका लागि बुद्ध शिक्षाको भूमिकालाई बिभिन्न शिर्षकमा उल्लेखित गरिएका छन् ।

व्यवहारीक जीवनमा कुशल व्यवस्थापनका लागि बुद्ध शिक्षाको भूमिका बारे जान्न चाहनेहरू ।

बुद्ध र बुद्धवाद (प्रथम भाग)

बुद्ध र बुद्धवाद (प्रथम भाग)

441

यस पुस्तकमा बुद्ध प्रादुर्भाव हुनुभन्दा अघिका भारतीय सिद्धान्तहरू, पश्चिमी राष्ट्रका पालि प्रज्ञाविद्हरू अन्वेषक प्रज्ञाविद्हरूका लेखाईहरूलाई आधार लिई बुद्धवादीहरूले जान्नु बुझ्नु पर्ने उचित तथ्यहरू – भवसंसार, पालिपिटक आत्मा-अनात्म, परलोक, मृत्यु, रूपवाद, जैनसिद्धान्त, उपनिषद र विज्ञानवाद आदि बिषयमा पश्चिमी विद्वानहरूको दृष्टिकोण समावेश गरीएका छन् ।

बुद्ध र बुद्धबादमा पश्चिमेली विद्वानहरूको बिचार विमर्शका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

मानसिक शान्ति र जीवन यात्रामा दार्शनिक दृष्टिहरू

मानसिक शान्ति र जीवन यात्रामा दार्शनिक दृष्टिहरू

51

महाबोधि सभा, सारनाथबाट बु.स. २४७९ देखि निरन्तर प्रकाशित हुने हिन्दी मासिक “धर्मदूत“ मासिक पत्रिकामा प्रकाशित हुँदै आएको प्रो. लालजीराम शुल्कको बुद्धधर्म, कला, संस्कृति, साहित्य, पुरातत्त्व आदि सम्बन्धि ८वटा लेखहरू संकलन र सम्पादन गरिएको र डा. भदन्त शान्ति शास्त्रिको “जीवनयात्रामा दार्शनिक दृष्टिहरू“ नेपाली भाषामा अनुवाद गरी प्रकाशित गरिएका छन् ।

बुद्ध शिक्षाका मानसिक शान्ति र दार्शनिक दृष्टिहरूका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।

थेरगाथा

थेरगाथा

312

बुद्ध वचन त्रिपिटक अन्तर्गत सुत्तपिटकको खुद्दकनिकायको आठौं ग्रन्थमाला, यसमा बुद्ध प्रमुख महास्थविर भन्तेहरूको २६४ उदगार गाथाहरू रहेका छन् । यी गाथाहरूमा बुद्ध, धर्म, संघका गुण, प्रत्येक गाथामा आ-आफ्नो स्वअनुभव र निर्वाणको निम्ति प्रेरणाले युक्त भइरहेका उपदेश, संसारको भयावह चक्रबाट मुक्त भई सत्त्वप्रति करुणावान भई सबैलाई संसारको भयावह चक्रबाट मुक्त उत्प्रेरणाका गाथाहरू रहेका छन् ।

बुद्ध प्रमुख ३९ जना एकदग्ग प्राप्त भिक्षु सहित २६२ महास्थविर भन्तेहरूको उदगारका बारे अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।

संक्षिप्त बुद्ध वंश (पहिलो, दोस्रो र तेस्रो भाग)

संक्षिप्त बुद्ध वंश (पहिलो, दोस्रो र तेस्रो भाग)

221

२८जना तथागत बुद्ध हरूको नामावली र परिचय, कल्प र कल्पको प्रकार, बिभावज, बुद्ध उत्पन्न भए अनुसार कल्पको नामाकरण, तीनवटा कोलाहल, पञ्च महाविलोकन, दीपंकर बुद्धदेखि गौतम बुद्धसम्मको संक्षिप्त जीवनी सहित दिपंकर बुद्धदेखि कस्सप बुद्धसम्मका बुद्धहरूसँग गौतम बुद्ध हुने बोधिसत्त्वको सम्बन्धका बारेमा उल्लेख गरेका छन् ।

२८जना तथागत बुद्धहरूको संक्षिप्त जीवनीऽ कल्पहरूका बारेमा अध्ययन र अध्यापन गर्न चाहनेहरू ।