Recently Posted
धम्मपद
धम्मको पद वा मार्ग, वाक्य, उपदेशको संग्रहलाई नै धम्मपद भनिन्छ। यसलाई बुद्ध वचन वा बुद्धशिक्षाको रूपमा लिइन्छ। बुद्धले विभिन्न समयमा, विभिन्न स्थानमा, विभिन्न प्रसंगमा र विभिन्न व्यक्तिहरूको सन्दर्भमा दिनुभएका गहकिला, खँदिला र अत्यन्त व्यावहारिक कुराहरू यसमा संग्रहित छन्। यसभित्र व्यावहारिक उदाहरण प्रशस्तै पाइन्छन्, जसलाई साधारण भन्दा साधारण मानिसले पनि सजिलै बुझ्न सक्छन् । बौद्ध साहित्यको सबभन्दा बढी लोकप्रिय ग्रन्थ मानिने यस धम्मपदमा शील, समाधि, प्रज्ञा, निर्वाण आदिको बडो सुन्दर वर्णन पाइन्छ, जसलाई पढी अद्भूत संवेग, धर्मरस, शान्ति, ज्ञान र सांसारिक अनित्यताको अनुभूति गराउँछ ।
मूल पानल, खस नेपालीमा अथग, रोमन पानल र अंग्रजी भावानुवाद सनहतको यस पुस्तक बुद्ध शिक्षाप्रति रुचि राख्ने सम्पूणग विद्यार्थी, शिक्षक, अभिभावक लगायतलाई उपयोगी हुन सक्छ ।
किसा गोतमी
किसा गोतमी बौद्ध घटनामा आधारित, मूल लेखक (नेपालभाषा) प्रकाश बज्राचार्य, नेपाली अनुवादक बासुदेव देसार तथा सुष्मा बज्राचार्यद्वारा अंग्रेजी भाषामा अनुवादित सचित्र दोस्रो संस्करण प्रकाशन गरिएको हो । बुद्धकालिन समयको समाजको धनी गरिब बीचको असमान र अन्धो प्रेमको कारण मानसिक सन्तुलन गुमाएकी किसा गोतमी पछि महाकारुणिक भगवान बुद्धको शरणमा गई संसारको यथार्थता बुझि दुःखबाट मुक्त भयो ।
किसा गोतमीको जीवनी अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
बुद्धोपदेश मध्यममार्ग
थेरवाद बुद्धधर्म पुनर्जागरणमा अति नै महत्वपूर्ण भूमिका निभाउनु भएका श्रद्धेय भिक्षु सुबोधानन्द महास्थविरद्वारा रचित "बुद्धोपदेश" मध्यम मार्ग नेपाल भाषा काव्यमय ग्रन्थको अनुवादित पुस्तक हो । तथागत शास्ताले दुःखमय संसारबाट मुक्त हुने एक मात्र मार्ग स्मृतिप्रस्थान विपश्यना भावना बताउनु भएको छ । जसलाई सर्वसाधारणले बुझ्ने गरी संक्षिप्त र सरलरुपमा प्रस्तुत गरिएको छ ।
विपश्यना भावनाकाबारेमा संक्षिप्तमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
बौद्ध विश्वास
श्रीलंकाका प्रसिद्ध भिक्षु के. श्री. धम्मानन्दद्वारा अंग्रेजीमा लिखित विश्वप्रसिद्ध पुस्तक "व्हाट बुद्धिष्ट्स् बिलिभ" वर्तमान समाजमा बुद्धशिक्षालाई सर्वसाधारण माझ बुझाउन अत्यन्त सफल मानिएको पुस्तक यसअघि नेपाली अनुवाद तीनभागमा प्रकाशन भएको थियो । हाल उक्त पुस्तक अप्राप्य भएको हुनाले ती तीनवटैलाई एकै ठाउँमा समेटी सम्पादन गरि प्रकाशन गरिएको छ । यस पुस्तकमा भगवान बुद्ध र बुद्धधर्मको सिद्धान्तहरू के हुन भनेर तीनवटा भागमा ८६वटा बिभिन्न शिर्षकहरूमा प्रष्ट्याइएको छ ।
बुद्ध र बुद्धधर्मको सिद्धान्तहरूका बारेमा संक्षिप्तमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
धम्मपद
धम्मको पद वा मार्ग, वाक्य, उपदेशको संग्रहलाई नै धम्मपद भनिन्छ। यसलाई बुद्ध वचन वा बुद्धशिक्षाको रूपमा लिइन्छ। बुद्धले विभिन्न समयमा, विभिन्न स्थानमा, विभिन्न प्रसंगमा र विभिन्न व्यक्तिहरूको सन्दर्भमा दिनुभएका गहकिला, खँदिला र अत्यन्त व्यावहारिक कुराहरू यसमा संग्रहित छन्। यसभित्र व्यावहारिक उदाहरण प्रशस्तै पाइन्छन्, जसलाई साधारण भन्दा साधारण मानिसले पनि सजिलै बुझ्न सक्छन् । बौद्ध साहित्यको सबभन्दा बढी लोकप्रिय ग्रन्थ मानिने यस धम्मपदमा शील, समाधि, प्रज्ञा, निर्वाण आदिको बडो सुन्दर वर्णन पाइन्छ, जसलाई पढी अद्भूत संवेग, धर्मरस, शान्ति, ज्ञान र सांसारिक अनित्यताको अनुभूति गराउँछ ।
मूल पानल, खस नेपालीमा अथग, रोमन पानल र अंग्रजी भावानुवाद सनहतको यस पुस्तक बुद्ध शिक्षाप्रति रुचि राख्ने सम्पूणग विद्यार्थी, शिक्षक, अभिभावक लगायतलाई उपयोगी हुन सक्छ ।
धम्मचक्कप्पवत्तनसुत्तं
नेपालका सुपुत्र सिद्धार्थ कुमारले आफ्नै मेहेनत र पराक्रमबाट बुद्धत्व ज्ञान लाभ गरी सकल जगतको हित, सुख र कल्याण कामना गरी मैत्री, करुणाले भरीपूर्ण धर्मचक्र सूत्रको उपदेश दिनुभयो । बुद्धको प्रथम उपदेशको रूपमा प्रख्यात समस्त बौद्ध−जगतले अत्यन्त श्रद्धा र आस्थापूर्वक पाठ गर्ने र गराउने यस सूत्रलाई मूल पालि, रोमन पालि, नेपालभाषा, खस नेपाली, अंग्रेजी भावार्थ अलग अलग र सहजपूर्वक पढ्न सक्ने गरी सम्पादन गरीएको छ । यस सुत्रमा दुई वटा अन्तहरूलाई छोडी मध्यम मार्गमा लागे दुःखबाट मुक्त हुन सक्ने कुरा बताउनु भएको छ ।
भगवान बुद्धको प्रथम उपदेश अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
अपदान पालि —”भाग २”
भगवान बुद्धले ४५ बर्षसम्म देशना गर्नु भएका बुद्ध वचन तिपिटक अन्तर्गत सुत्तपिटक खुद्दकनिकायको पन्ध्रवटा ग्रन्थ मध्ये एक हो । यस पुस्तकमा सानो सानो सुत्रहरू संग्रह गरि राखेकोलाई खुद्दकनिकाय भने पनि लामो लामो सुत्रहरु पनि संग्रहित छन् । एक एक जना श्रावक भन्ते प्रमुख शिष्यहरूलाई पछिसम्म रक्षा हुने गरि पिटक जिम्मा लिई शिष्य परम्परा दिएको भए पनि खुद्दक निकाय भने सबै मिलेर रक्षा गरि राखेकोले यो ग्रन्थ अझ महत्व देखिन्छ ।
शासनवंश
भगवान् बुद्धको जीवनी र तेस्रौ बौद्ध सम्मेलनका विवरण, सिंहल द्विपको धार्मिक इतिहाससँग सम्बन्धित विवरण, महान अर्थकथाचार्य बुद्धघोषको जीवनी वर्णनऽ वंश साहित्य मोगल्यान व्याकरण, सुवण्ण भूमीको शासन इतिहासको वर्णन, योनक राष्ट्रको धार्मिक इतिहास, बुद्ध परिनिर्वाणको ४३३बर्षमा कुक्कुटसीव राजा वनवासी राज्य गरेको साथै पाँच अर्हतहरुले बसोबास गरेको र वहाँहरूलाई आवश्यक सम्पूर्ण प्रत्ययले सेवा सम्बन्धि वर्णन,अपरान्त राष्ट्र शासनवंशको वर्णन, काश्मिर, गन्धार, अहिंसक, महाराष्ट्र, चिन राष्ट्र आदिको शासनवंसका बारेमा वर्णन गरिएका छन् ।
सिंहल द्विपको धार्मिक इतिहासका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
दृष्टि व तृष्णा ल्यहे थनेगु उपदेश
ऊ.सुन्दर महाशी धर्मकायिक कर्मस्थानाचार्य नायक सयादोले विपश्यना ज्ञान अवबोध गर्नका लागि गम्भिर बुद्ध वचनलाई समेटिएर सबै प्रकारका मानिसहरुले बुझ्न सकिने गरी लेखिएको पुस्तकलाई भाषा अनुवाद गरीएको छ ।
विपश्यना भावना अभ्यास गर्न चाहने योगीहरू ।
बुद्धपूजा, मैत्री भावना र स्मरणिका कविता
स्मृतिपूर्वक सतिपट्ठान विपस्सना ध्यान अभ्यास शिविर भईरहेको अवधिमा ध्यान योगीहरुले पालन गर्नुपर्ने शील प्रार्थना, बुद्धपूजा, मैत्रीभावना, भोजन गर्ने बेलामा प्रत्यवेक्षण गर्नुपर्ने पिण्डपात पच्चवेक्खण, महोपकारक महाशी सयादोको ओवाद स्मरणिका कविता र योगीहरूले पालन गर्नुपर्ने नियम एवं समय तालिका समावेश गरिएक छन् ।
सतिपट्ठान विपस्सना ध्यान अभ्यास गर्दा अपनाउनु पर्ने नियमहरूको बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
भावना
भगवान् बुद्धले दान शील र भावनाका बारेमा बताउनु भएको छ । दान र शीलको साथसाथै भावना गर्नु पनि अति आवश्यक छ । चित्त संसारमा एकदम महत्त्वपूर्ण छ । जब मन वा चित्तलाई राम्रो र शुध्द गर्न सकिन्छ तबमात्र कर्म राम्रो हुन्छ र सुखि र सुगतिगामी हुन सक्छौं । मन वा चित्तलाई शुध्द गर्नको लागि ध्यान भावना गर्नु पर्दछ र अरूप्रति मैत्री भावना गर्नु पर्दछ । यसर्थ मैत्री भावना के हो, मैत्री भावना गर्ने बिधि, मैत्री भावनाको फल आदिका बारेमा उल्लेख गरिएको छ ।
मैत्री भावनाका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
बौद्ध ध्यान
कल्याणमित्र सत्य नारायण गोयन्काज्यूले बनारस र बुद्धगयामा ध्यानभावना शिविरमा हिन्दी र अंग्रेजी भाषामा दिनुभएको प्रवचनलाई आधार बनाएर ध्यानभावनाको अनुभवहरु सम्पादन गरिएको हो । ध्यान शिविरमा रहँदा आइपरेका विभिन्न मानसिक विध्नहरुलाई उल्लेख गरिएको साथै ध्यानभावना शिविरमा पालन गर्नुपर्ने नियमहरू देखि विपस्सना ध्यानभावना गुरुबाट दैनिक रुपमा प्राप्त प्रवचनहरु र मैत्री भावनालाई अनुभवको आधारमा संग्रहित गरि प्रस्तुत गरिएको छ ।
बुद्धधर्मका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
बाैद्ध संस्कृति
बुद्ध, बुद्धधर्म, बाैद्ध साहित्य र बाैद्ध इतिहास आदि विषय बस्तुका बारेमा बिभिन्न पत्रपत्रिकाहरु, स्मारिकाहरु र संगाेष्ठी पुस्तिकाहरुमा छापिएका लेख रचनाहरुबाट ३६ वटा लेखरचनाहरुलाई सम्पादन गरिएका छन् । जस्तैः बुद्धः पालि र संस्कृत वाङ्गमयमा, बुद्ध र बद्धधर्म, बुद्धधर्मका मूलभूत विशेषताहरु, बौद्ध दृष्टिमा अहिंसा, बौद्ध संस्कृतिमा रक्तदान, नेपाल उपत्यकामा बुद्ध धर्म आदि शिर्षकका लेखहरु समावेश गरिएका छन् ।
बाैद्ध साहित्य र इतिहासकाे बारे अध्ययन गर्न चाहनेहरु ।
सिहलद्वीप श्रीलंका एक अध्ययन
सिहलद्वीप - श्रीलंकाकाे एतिहासिक प्राचीन कथन, राजा दुट्ठगामणीकाे उदय, बुद्धधर्मकाे प्रचार प्रसारमा त्रिपिटककाे लिपीबद्ध, भिक्षु महेन्द र भिक्षुणी संघमित्राकाे श्रीलंका प्रवेश र परिनिर्वाणका साथै भिक्षुणी प्रव्रज्या र उपसम्पदाकाे विषयका बिषयबस्तुहरूलाई समेटि प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
सिहलद्वीप-श्रीलंकाकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
शाक्य राज्यकाे उत्थान र पतन्
नेपालका एक गाैरवशाली जाति शाक्यवंशकाे उत्पत्ति, काेलियग्राम र काेलिय जातिकाे उत्पत्ति, शाक्यजातिकाे पतन, शाक्यजातिहरू पुगेका देशहरू आदि एतिहासिक विषयबस्तुहरूलाई समेतिएर प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
शाक्यजातिकाे इतिहासकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मकाे संक्षिप्त इतिहास
आचार्य भिक्षु अमृतानन्द प्रव्रजित हुनु अगाडी नेपालमा थेरवाद भिक्षुहरुकाे अवस्था, तिब्बेतियन परम्परा अनुसार काठमाण्डाैंमा प्रव्रजित हुनु भएका चारजना प्रव्रजितहरूलाई तत्कालिन राणा शासकले देश निकाला गरेकाे, त्यसपछि प्रव्रजितहरूकाे अवस्थाका साथै नेपालमा बुद्धधर्मलाई पुनःउत्थान गर्न त्यसबेलाका अन्य भिक्षुहरूका साथै भिक्षु अमृतानन्दले गर्नु भएका स्मरणीय घटनाहरु तथा याेगदानका बारेमा उल्लेख गरेका छन् । स्वयम्भुमा नेपालकाे प्रथम थेरवाद विहारकाे स्थापना र अन्य स्थानहरूमा पनि विहारहरूकाे स्थापना (विहारकाे नाम र बिहार प्रमुखकाे नाम सहित) र प्रव्रजितहरूकाे संख्या, यसकाे साथै बाैद्ध साहित्यहरूकाे प्रकाशन जसमा पत्रिकाहरुका साथै भिक्षु अमृतानन्दका पुस्तकहरूकाे सूचिका साथै अविस्मरणिय फाेटाेहरू पनि समावेश गरेका छन् ।
नेपालमा थेरवाद बुद्धधर्मकाे बारेमा संक्षिप्त रुपमा अध्ययन गर्न इच्छुकहरू ।
बाैद्ध तीर्थयात्रा
भगवान बुद्धले आफ्नाे कीर्ति पताका फहराएका स्थानहरू नालन्दा, राजगिर, बाेधगया, सारनाथ, लुम्बिनी आदिस्थानहरूकाे यात्रा गर्दाकाे अनुभव, स्थानकाे ऐतिहासिक तथ्यहरूकाे जानकारी र बुद्ध सम्बन्धि पुरातात्त्विक बस्तुहरूकाे परिचयका साथै स्थलकाे महत्त्व र सम्बन्धित फाेटाेहरू संग्रहित गरी प्रस्तुत गरिएका छन् ।
बाैद्ध संवेजनिय तीर्थस्थलहरूकाे बारेमा अध्ययन गर्न चाहानेहरू ।
श्राविका व मय्जुपिं
भिक्षु अमृतानन्द्र महास्थविरले लेख्नु भएकाे बुद्धकालीन श्राविका चरित्र र बुद्धकालिन महिलाहरू मध्ये कपिलवस्तु र काेलियका बुद्धकाे समयका तीन जना क्षीणाश्रवी भिक्षुणी र तीन जना आर्य मार्गमा पुगेका महिलाहरूका सार संक्षिप्त जीवनीलाई नेपाल भाषामा अनुवाद गरी प्रस्तुत गरीएकाे छ । यसमा महाप्रजापति गाैतमी, यशाेधरा, नन्दा, कालिगाेधा शाक्य, राेहिणी क्षत्री कन्या, काेलीय सुप्रवाशाकाे जीवनीलाई समावेश गरीएका छन् । उनीहरूकाे जीवनमा के कस्ता घटनाहरू घटे, कस्ता कस्ता कार्यहरू गरी अग्रज स्थानमा पुग्नसके भन्ने बारेमा उल्लेख गरीएका छन् ।
बुद्धकालिन कपिलवस्तुका श्राविका र महिलाहरूका बारेमा अध्ययन गर्न चाहानेहरू ।
यलया बौद्ध न्हय्सःलिसः कासा छगू अध्ययन
ललितपुर जिल्लाब्यापि अन्तर पुस्तकालयको बुद्ध र बुद्धधर्म सम्बन्धि प्रश्नउत्तर खेलको रजत जयन्ति (बुद्ध सम्बत् २५१७ देखि २५४१ सम्म) को उपलक्ष्यमा प्रकाशित यस पुस्तकमा प्रथम पटक देखि २५औं पटकसम्म संचालित प्रश्नउत्तर प्रतियोगिताबारे एतिहासिक पृष्ठभूमि सहित बिस्तृत गतिबिधीहरु, सहभागिहरु एवं पुरस्कार बिजेताहरूकाे विवरण आदि समावेश गरिएका छन् ।
बुद्ध र बुद्धधर्म सम्बन्धि प्रश्नउत्तर खेलका बारेमा जानकारी हासिल गर्न चाहनेहरू ।
वर्माः अनुभव र अनुभूति
अनाेजा गुरुमांले वर्मा भ्रमण गर्दाकाे समयमा वर्मा देशका बिभिन्न स्थानहरु र त्यहाँका मानिसहरुकाे बारेमा आफ्नाे अनुभवहरुलाई बिभिन्न शिर्षक दिई व्यक्त गरीएकाे छ । जस्ताे की बर्माकाे विवाह संस्कार, शुद्ध चित्तले दिएकाे दानकाे फल, पूर्वजन्मकाे बिषय, वईकाे घटना, चश्मा भएकाे बुद्धमूर्ति, शिल पालन, कसैलाई पनि हेप्नु हुँदैन, थिराेसँ चेतिकाे इतिहास, माेलमिन सुवर्णभूमि, चारवटा महामुनि फया (चैत्य), भगाँ वा पुगाँ, साेयत गाैफया (चैत्य), भद्राकुण्डला केशा, पाैवा (पुवा) फूलकाे पहाड, बाेधितथाैंफया माेन्यवा, नाग र भगवान बुद्धकाे मूर्ति, च्याथियुफया, बुबाकाे चित्त, काैमुदाे फया, झकाई पहाड, बर्माकाे प्रबजित गरिने तरिका, महामुनी फया, मण्डल हिल, छाेउपाैन्या स्यँ, आदी शिर्षकहरूमा आफ्ना अनुभवहरू संगालिएका छन् ।
बर्माकाे बिभिन्न बाैद्धस्थलहरु र त्यहाँकाे धार्मिक आस्थाका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
मानसिक शान्ति र जीवन यात्रामा दार्शनिक दृष्टिहरू
महाबोधि सभा, सारनाथबाट बु.स. २४७९ देखि निरन्तर प्रकाशित हुने हिन्दी मासिक “धर्मदूत“ मासिक पत्रिकामा प्रकाशित हुँदै आएको प्रो. लालजीराम शुल्कको बुद्धधर्म, कला, संस्कृति, साहित्य, पुरातत्त्व आदि सम्बन्धि ८वटा लेखहरू संकलन र सम्पादन गरिएको र डा. भदन्त शान्ति शास्त्रिको “जीवनयात्रामा दार्शनिक दृष्टिहरू“ नेपाली भाषामा अनुवाद गरी प्रकाशित गरिएका छन् ।
बुद्ध शिक्षाका मानसिक शान्ति र दार्शनिक दृष्टिहरूका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
कर्म व उकिया विपाक चूलकम्म विभंग सूत्र व कर्म व मनुष्यया लिधंसाय् व्बलंगु
मनुष्य जाति पृथ्वीकै सर्वश्रेष्ठ प्राणी भएता पनि सबैजना सुखी प्रज्ञावान उच्चकुलीन सर्वगुण सम्पन्न नहुने दुःखी दरिद्र असक्षम अल्पायु रोगी आदि पनि हुने गर्दछ । यी सबै असमानता हुनुको मुख्य कारण कर्मफल र कर्म विपाकको कारणले हुने हो भनि भगवान् बुद्धद्वारा देशना गर्नु भएको चूलकम्म विभंग सूत्रको आधारमा पद्यात्मक शैलीमा व्याख्या गरिएको छ ।
बुद्ध शिक्षामा कर्म विपाकका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
जीवन या समस्या
बर्माका बिश्व बिख्यात षष्ठ संगायनका प्रश्नकर्ता अग्गमहापण्डित महोपकारक महाशी सयादोले बर्माका सुबिख्यात बैज्ञानिक परिपेक्षद्वारा धर्मलाई बुझ्न चाहने एक बिद्वान डाक्टरीले जन्म / पूर्नजन्म कर्मफल कर्म विपाकको विषयमा राखेको जिज्ञासालाई परलोक गर्भ प्रतिष्ठा गर्भ बृद्धि प्राण पूर्न जन्म आदि देखि पञ्चशीलका विभिन्न पक्षहरू समेतिएर दिनुभएको उत्तरलाई अनुवाद गरी पुस्तकको रुपमा प्रस्तुत गरिएको छ ।
बुद्ध शिक्षालाई बैज्ञानिक दङ्गबाट बुझ्न र अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
बुद्ध जीवन र दर्शन
श्रीलंकाका महासंघनायक डा. भिक्षु सद्धातिस्सद्वारा अंग्रेजी भाषामा लेखिएकाे “द लाइफ अफ द बुद्ध” काे हिन्दीभाषामा अनुवादीत पुस्तकलाई नेपाली भाषामा अनुवाद गरिएकाे यस पुस्तकमा बुद्धकाे जीवनी, धर्मदर्शन र त्यससँग सम्बद्ध घटनाहरूकाे सन्दर्भमा उहाँकाे शिक्षाहरूकाे विवेचना, साधना पथ र धर्मकाे रूपरेखाहरूलाई प्रस्तुत गरिएकाे छ ।
बुद्ध जीवनी र उहाँकाे सिद्धान्तका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
मानसिक शान्ति र जीवन यात्रामा दार्शनिक दृष्टिहरू
महाबोधि सभा, सारनाथबाट बु.स. २४७९ देखि निरन्तर प्रकाशित हुने हिन्दी मासिक “धर्मदूत“ मासिक पत्रिकामा प्रकाशित हुँदै आएको प्रो. लालजीराम शुल्कको बुद्धधर्म, कला, संस्कृति, साहित्य, पुरातत्त्व आदि सम्बन्धि ८वटा लेखहरू संकलन र सम्पादन गरिएको र डा. भदन्त शान्ति शास्त्रिको “जीवनयात्रामा दार्शनिक दृष्टिहरू“ नेपाली भाषामा अनुवाद गरी प्रकाशित गरिएका छन् ।
बुद्ध शिक्षाका मानसिक शान्ति र दार्शनिक दृष्टिहरूका बारेमा जान्न चाहनेहरू ।
अहिंसाः बिजय
बुद्ध शासनमा देवदत्तले गरेका गतिविधीहरूका साथै लोकमा अकुशल कर्म गरेपछी जन्मजन्मान्तरसम्म पनि त्यसको विपाकको भागीदार होइन्छ भन्ने कुरालाई वार्तालापको रुपमा प्रस्तुत गरीएका छन् ।
देवदत्तको कृयाकलाप र कर्म विपाकका बारेमा जानकारीबारे जान्न चाहनेहरू ।
ज्योति ज्ञान माला
भगवान् बुद्धलाई संस्मरण गरी ज्ञानमाला भजनकाे रूपमा सत्रवटा भजनहरु प्रस्तुत गरिएका छन् ।
भगवान् बुद्धलाई ज्ञानमाला भजनको रूपमा जान्न चाहनेहरू ।
धर्मया ज्ञान
भगवान् बुद्धकाे शिक्षालाई नैतिक शिक्षाको रुपमा आम मानिस माझ बिभिन्न शिर्षक जस्तो बुद्धको व्यक्तित्त्व, शिलवान तर कर्तव्य थाहा नपाएको भिक्षु, लाभि, स्वभाव, दाेषमात्र देख्ने स्वभाव, चित्त गृहपति, दुरदर्शिता, चीन बौद्ध समाज आदि बिषय दिइ प्रस्तुत गरिएका छन् ।
बुद्धशिक्षालाई नैतिक शिक्षाको रूपमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
अभिधर्मार्थ संग्रह
भगवान् बुद्धले साताैं बर्षावासको समयमा श्रावस्ती नगरको कण्डम्ब बृक्षमूलमा तीर्थंकर दमनार्थ यमक प्रातिहार्य प्रदर्शनपछि तीन पाइला चालेर तावतिंस देवलोकमा देवब्रह्माहरुलाई बर्षाबास तीन महिनासम्म लगातार निरन्तरता दिइ देशना गर्नु भएको गम्भिराती गम्भिर मनोबैज्ञानिक धर्मको बिश्लेशण र विवेचना गरीराखेको धर्मस्कन्धको संगालो त्रिपिटकको तेस्रो पिटक अभिधर्म हो । यसमा चित्त, चैतसिक, रुप र निर्वाणका बिषयलाई नौ वटा काण्डमा विभाजन गरी परमार्थ धर्म, प्रज्ञप्ति धर्म, नामरुप धर्म, समुच्चय धर्म, ध्यानकाे कर्मस्थान, बोधिपक्षिय धर्म, प्रतित्यसमुत्पाद आदि बिषयमा बिस्तृत रुपमा व्याख्या गरि प्रस्तुत गरिएका छन् ।
भगवान् बुद्धको मनोबैज्ञानिक धर्मलाई बिस्तृत रुपमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
अभिधम्मत्थसङ्गहाे
आचार्य अनुरुद्धद्वारा पालि भाषामा रचना गरिएकाे यस ग्रन्थ अभिधर्मपिटककाे प्रवेशिकाकाे रुपमा चित्त चैतसिक रुप र निर्वाण चार परमार्थ धर्म लाई सुस्पष्ट र सुसम्बद्धरुपले उल्लेख गरिएका छन् ।
अभिधर्मका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरु ।
अभिधर्म
भिक्षुणी धम्मवतीद्धारा सम्पादन तथा अनुवादित बुद्धधर्मको मूल सार अभिधर्म हो । यस्तो सारपूर्ण उपदेश अभिधर्म भाग १, अभिधर्म भाग २ लाई एउटै पुस्तकमा निकालिएको हो । अति गम्भिर उपदेश चित्त कण्ड, चेतसिक कण्ड, पकिण्णक कण्ड, वीथिकण्ड, वीथिमुत्त, रुपकण्ड, समुच्चयकण्ड, पच्चयकण्ड, कम्मट्ठानकण्डलाई धम्मवती गुरुमांले सरल तरिकाबाट देशना गर्नु भएको अभिधर्मको प्रविधिक शब्दहरुलाई रीना तुलाधरको प्रयासबाट निकालिएको हो ।
बुद्धधर्मको सारपूर्ण उपदेश धम्मावती गुरुमांद्धारा देशना गर्नु भएको ३१ भाग डि. भि. डि. को प्राविधिक शब्दहरुको अध्ययन गर्न चाहनेहरु ।
अभिधर्मार्थ संग्रह
पालि साहित्यकाे त्रिपिटक अन्तर्गतकाे अभिधर्म पिटककाे अभिधर्मार्थ संग्रहमा भएका नाैवटा खण्डहरू मध्ये रूपकाण्ड, समुच्चय काण्ड, प्रत्यय काण्ड, कर्मस्थान काण्डहरूका बारेमा उल्लेख गरिएका छन्।
अभिधर्मका बारेमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
लोक नीति
लोकमा भएका मनुष्यहरुकाे उन्नती प्रगति लागि सहयोग पुर्याउने शिक्षा हेतु भिक्षु अनिरुद्धले प्रकाशित गर्नुभएको धम्मपद जातक आदिको पालि गाथाको शब्दार्थ र भावार्थलाई नेपाल भाषामा अनुवाद सहित पद्यानुवाद गरीएको यसमा पुस्तकमा पण्डित काण्ड, सुजन काण्ड, दुर्जन काण्ड, मित्र काण्ड, स्त्रीकाण्ड, राज काण्ड, पकिण्णक काण्ड आदि शिर्षकलाई समावेश गरी प्रस्तुत गरिएको छ ।
बुद्धशिक्षालाई लोकनीतिको रूपमा अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
राज्यय् विवेक दयेमाः
नेपाल भाषाको पत्रिका सन्धा टाइम्समा लेखकको बुद्ध शिक्षा सम्बन्धि प्रकाशित १३वटा लेखहरुलाई संकलन गरिएका छन् । जसमा “बुँया दोषा धाँय्, दे समाजया दोष …… ?”, “सुनां मखुगु खँ ल्हाँइ वं छु पाप मयाइ ?”, “कर्मचारी व्यवस्थापन धर्मया लिधंसाय् मनूतयेके दयेमाःगु गुण-लाज व भय”, “नेवाः भ्वजय् अयलाः व थ्वँ”, “मनू जीवनया प्यँगू गति”, “राज्यय् विवेक दयेमाः विनाश ज्वीगु कारण”, “भिंगु ज्या याये थाकु मभिंगु ज्या याये अःपु”, “व्यक्तिया शारीरिक व मानसिक विकासया लागि धार्मिक व नैतिक शिक्षा”, “सामाजिक हिउपाःया लागि बुद्ध शिक्षा”, “मानव अधिकार व मौलिक स्वतन्त्रताया लागि बुद्ध शिक्षा” शिषकका लेखहरु समावेश गरिएका छन् ।
सन्धा टाइम्समा छापिएका बुद्ध शिक्षाका बिबिध लेखहरू अध्ययन गर्न चाहनेहरू ।
बाैद्ध संस्कृति
बुद्ध, बुद्धधर्म, बाैद्ध साहित्य र बाैद्ध इतिहास आदि विषय बस्तुका बारेमा बिभिन्न पत्रपत्रिकाहरु, स्मारिकाहरु र संगाेष्ठी पुस्तिकाहरुमा छापिएका लेख रचनाहरुबाट ३६ वटा लेखरचनाहरुलाई सम्पादन गरिएका छन् । जस्तैः बुद्धः पालि र संस्कृत वाङ्गमयमा, बुद्ध र बद्धधर्म, बुद्धधर्मका मूलभूत विशेषताहरु, बौद्ध दृष्टिमा अहिंसा, बौद्ध संस्कृतिमा रक्तदान, नेपाल उपत्यकामा बुद्ध धर्म आदि शिर्षकका लेखहरु समावेश गरिएका छन् ।
बाैद्ध साहित्य र इतिहासकाे बारे अध्ययन गर्न चाहनेहरु ।
अमूल्य धन
मैत्री, करुणा, मुदिता, श्रद्धाधन, शिलधन, लज्जा र भय, श्रुतधन, धर्मको कुराले चोरको मन बदल्यो, धेरैमन परेकोले दुःख, त्यागधन, प्रज्ञाधन आदी बिबिध बिषयहरूका बारेमा उल्लेख गरिएकाछन् ।
बुद्धशिक्षाको बिबिध बिषयका बारेमा अध्ययन गर्न इच्छुकहरू ।